Stress klachten

Minder stress door het vergroten van je persoonlijke veerkracht

Wil je minder stress ervaren? Om goed om te gaan met dagelijkse tegenslagen en uitdagingen, is je mentale weerbaarheid erg belangrijk. Als je flexibel om kunt gaan met verschillende situaties, stelt dit je in staat om effectief en efficiënt te functioneren. Je mentale veerkracht stelt je in staat om controle te houden in moeilijke of onverwachte situaties. Iedereen bezit deze kwaliteit, maar niet iedereen heeft dezelfde mate van mentale veerkracht. Hoe werkt dit en hoe kun je je veerkracht vergroten?

Weerbaarheid bij stress

Je mentale veerkracht helpt je om in actie te komen bij uitdagende situaties. Het helpt je om de situatie van een afstand te bekijken en op effectieve wijze de volgende stappen te bepalen. Je mate van veerkracht is voor een deel genetisch bepaald: het is onderdeel van jouw persoonlijkheid. Maar het is niet zo dat het een eigenschap is die je wel of niet bezit. Hoe je omgaat met bepaalde situaties, kun je in bepaalde mate ook ontwikkelen en trainen. Zo kun je dus tot een sterkere weerbaarheid komen. Een sterkere weerbaarheid helpt je om beter om te gaan met stress of om minder stress te ervaren.

Kettingreactie bij een onverwachte situatie

Voor iedereen geldt dat onverwachte of moeilijke situaties tot bepaalde reacties leiden in je lichaam en brein. Misschien draait je maag om, krijg je rode vlekken in je gezicht of ga je transpireren. Een reactie van je lichaam is meestal het eerste signaal dat je wordt geconfronteerd met een ‘bedreigende’ of onverwachte situatie.

De reactie van je lichaam wordt gestart door een versnelling van je ademhaling en een verhoging van je hartslag. Daarmee wordt een kettingreactie gestart, die je in staat stelt om scherp te reageren of waardoor je juist de controle kunt verliezen.

Je ademhaling en hartslag worden gestuurd door je autonome zenuwstelsel. Onderzoek laat zien dat er een sterke verbinding is van het hart met het brein, die een sterke invloed heeft op je emoties en gevoelens. De mate waarin je emotioneel reageert op een plotseling moment van stress of op langdurige stress bepaalt voor een belangrijke deel je mentale weerbaarheid. Ben je in staat om de lichamelijke reacties te sturen en de daaruit voortkomende emoties te sturen? Dan kun je vaak ook beter controle houden over de situatie en je emoties.

Sturen van je gedachten en emoties

Je brein en lichaam hebben een sterke balans met elkaar. Bij stress of stressvolle situaties reageert als eerste je lichaam, door een verandering in je ademhaling. Vervolgens raakt dit je emoties en hoe je je voelt. Hoe je je voelt, bepaalt uiteindelijk je denken en de reactie op de situatie. De emoties en gevoelens die bepaalde situaties oproepen, kunnen bruikbaar of niet-bruikbaar zijn.

Een voorbeeld: de stress (of spanning) die een voetballer voelt voor een grote wedstrijd, zorgt voor extra scherpte. Maar als deze stress een kettingreactie in gang zet en leidt tot negatieve gedachten, die bijvoorbeeld weer leiden tot onzekerheid en angst, kan het juist destructief zijn. Hoe je omgaat met deze reactie van je lichaam, de gedachten die dit oproept en de emoties die je daarbij voelt, speelt een belangrijke rol in je mentale weerbaarheid.

Je mentale veerkracht versterken en minder stress ervaren

Wil jij je mentale veerkracht versterken? Er zijn verschillende stappen die je zelf kunt zetten. Hieronder lees je een selectie van acties of bruikbare gedachten om je veerkracht mee te vergroten:

  1. ‘Installeer’ een goede interne dimmer

Train jezelf in het controleren van je emoties en gedachten die ontstaan in bepaalde situaties. Door deze emoties in meerdere of mindere mate toe te laten, pak je de controle over je denken en handelen in deze situatie.

  1. Train jezelf in een coherente ademhaling

Door je hartslag en ademhaling te controleren, wapen je jezelf om minder geraakt te zijn door bepaalde onverwachte situaties. Hartcoherentie training is een effectieve methode, die je kan helpen om meer controle te houden over je ademhaling en je mentale staat. Zo kun je je mentale veerkracht versterken, door via de training de communicatie tussen je hart en je hersenen te beïnvloeden.

  1. Werk aan bruikbare gedachten

Accepteer dat niet alles perfect is en ook niet hoeft te zijn. Je kunt niet alles controleren. Bepaalde situaties ontstaan of gebeuren buiten jouw macht, maar zullen zeker invloed hebben op jouw functioneren. Door je beeld en gedachten over de situatie te veranderen en minder kritisch te zijn, kun je grip houden op je emoties en gevoelens. Heb je hier hulp bij nodig? Vaak geeft het al veel inzicht om gedachten of bepaalde situaties met familie of vrienden te bespreken. Probeer het eens uit.

  1. Stel kleinere doelen

Stel haalbare en duidelijke doelen voor jezelf. Dit helpt je om successen te boeken. Tevens voorkom je hiermee dat je het overzicht verliest.

  1. Leer te vergeten

Blijf niet te lang stilstaan bij wat is gebeurd, maar richt je aandacht op het nu of op wat er nog komt. Als je als sporter net een wedstrijd verloren hebt, zal je dit nare gevoel los moeten laten om weer sterk aan de start van de volgende game te staan.

  1. Train jezelf in het omgaan met stress

Door je bewust te zijn van wat stress met je lichaam en je brein doet, weet je ook beter hoe je ermee om moet gaan. Kijk terug op hoe je in bepaalde stressvolle situaties of periodes hebt gereageerd. Denk daarbij ook eens terug aan je helpende of juist niet-helpende gedachten in deze situatie. Daar kun je informatie uit verkrijgen voor de volgende keer.

Beter slapen vergroot je mentale veerkracht

Leren omgaan met stress en het ontwikkelen van helpende gedachten zijn bevorderlijk voor het ontwikkelen van je mentale weerbaarheid. Maar er is nog meer. Vaak zien we dat mensen met een verminderde weerbaarheid ook kampen met slaapproblemen. De kwaliteit van je slaap en hoe je kunt ontspannen hebben een grote invloed op je totale functioneren. Je brein en lichaam zijn flexibeler en beter bestand tegen onverwachte situaties op het moment dat je fit en uitgerust bent. Kortom: pak slaapproblemen aan.

Hulp bij weerbaarheid versterken en minder stress ervaren

Wil je werken aan je mentale weerbaarheid? Bovenstaande tips kunnen je hopelijk (enigszins) helpen. Misschien is het echter niet genoeg. Om jezelf te ontwikkelen, zal je echt in actie moeten komen en de grenzen van je comfortzone moeten opzoeken.

Het is belangrijk om goed voor jezelf te zorgen, te ontspannen en energie te halen uit de dingen die je graag doet. Je gedachten en emoties delen met vrienden of familie kan je helpen om meer inzicht te krijgen in je eigen functioneren.

Zoek je hulp bij het versterken van je mentale veerkracht?

Als je er zelf niet uitkomt, is het verstandig om hulp te krijgen bij het verbeteren van je mentale veerkracht. Hierbij werk je aan de herkenning en verbetering van de volgende problemen:

  • Ontdek wat jou stress geeft
  • Bewust reageren op signalen van je lichaam
  • Maak onderscheid tussen helpende en niet-helpende gedachten
  • Leer meer in het nu te zijn en vooruit te kijken, en kijk niet steeds terug naar wat er gebeurd is
  • Herstel door te ontspannen en beter te slapen


Een psycholoog van BrainNetwork kan je helpen om meer inzicht te krijgen in je gedachten. Daarnaast kan Hartcoherentie training je helpen om je emoties beter te reguleren. Door je ademhaling en hartslag in balans te brengen, train je jezelf namelijk om anders om te gaan met stressvolle of ingewikkelde situaties. Door je bewust te worden van de spanning in je lichaam, kun je leren om anders om te gaan met stress. Biofeedback en Psychomotorische therapie zijn tevens behandelingsvormen die je daarbij kunnen helpen. Neem vrijblijvend contact met ons op om te bespreken wat de beste behandelingsvorm is voor jouw situatie.

Lees in onze Psychologie Blog meer over stress en persoonlijke weerbaarheid