Lichaamsgerichte therapie

Wat is lichaamsgerichte therapie?

Lichaamsgerichte therapie vormen zijn de laatste jaren sterk in opkomst. Dit is ook wel te begrijpen, je lichaam en brein vormen namelijk een sterk netwerk en hebben een grote invloed op elkaar. In onze praktijk zien we dat veel psychische klachten zich ook bijna vertalen naar  lichamelijke klachten. Soms is die link tussen psychische klachten lichamelijke klachten heel duidelijk, maar vaak ook niet. Psychische en lichamelijke klachten  kunnen elkaar versterken en in stand houden. Daarnaast kunnen signalen van je lichaam ook waardevolle inzichten geven in bewust(e) of onbewust(e) gedachten of gedrag. In de blog leggen we je graag meer uit over verschillende lichaamsgerichte therapievormen zoals biofeedback & hartcoherentie.

1. Wat is lichaamsgerichte therapie?
2. Verschillende van lichaamsgerichte therapie (Biofeedback, Hartcoherentie, PMT)
3. Korte uitleg Biofeedback
4. Korte uitleg Hartcoherentie
5. Korte uitleg PMT
6. De inzet van lichaamsgerichte therapie bij verschillende psychische klachten
7. Vergoedingen lichaamsgerichte therapie

Wat is lichaamsgerichte therapie?

Ons brein, hart en lichaam zijn sterk met elkaar verbonden. Psychische klachten hebben daarom vaak ook een voelbaar effect op je fysieke gesteldheid. Als je mentaal niet fit voelt kan dit zich bijvoorbeeld uiten in lichamelijke klachten zoals bijvoorbeeld: hoofdpijn, slaapproblemen, migraine, hartklachten of darmklachten.

Lichaamsgerichte therapievormen binnen de psychologie gaan uit van een holistische benadering van verschillende psychische klachten. Deze therapievormen richten zich op het verkennen en herstellen van de relatie (balans) tussen je lichaam en brein. Je lichaam en brein zijn sterk met elkaar verbonden en dit systeem heeft een groot zelflerend vermogen. Door middel van lichaamsgerichte therapie kan een psycholoog je helpen om gevoelens en gedachten te observeren en te ervaren hoe je hier fysiek op reageert. Je leert dus wat er in je lichaam gebeurt en hoe dat in relatie kan staan tot je gedrag, emoties en mentale gezondheid/weerbaarheid. Door vervolgens het zelflerend vermogen aan te spreken kan je deze ervaring/inzichten omzetten in andere patronen, gedachten of gedrag.

In dit proces speelt je autonome zenuwstelsel een belangrijk rol.  Het autonome zenuwstelsel is een deel van het zenuwstelsel dat automatisch en onbewust fysiologische processen regelt in je lichaam. Dit systeem bestaat uit twee delen: het sympathische zenuwstelsel en het parasympatische zenuwstelsel. Het sympathische zenuwstelsel is verantwoordelijk voor het activeren van het lichaam tijdens stress en het parasympatische zenuwstelsel is verantwoordelijk voor het kalmeren en herstellen van het lichaam tijdens rust. Lichaamsgerichte therapievormen zoals biofeedback, hartcoherentie, of bijvoorbeeld meditatie kunnen je helpen om het autonome zenuwstelsel te ontspannen en de balans te vinden tussen het sympathische en het parasympatische deel van dit systeem.

Lichaamsgerichte therapie

Verschillende vormen van lichaamsgerichte therapie

Lichaamsgerichte therapieën kunnen een krachtig hulpmiddel zijn als je  worstelt met mentale gezondheidsproblemen zoals stress, angst, depressie & trauma. Er zijn veel verschillende toepassingen  van lichaamsgerichte therapie zoals onder andere mindfulness, biofeedback, ademhalingsoefeningen & PMT. Waarbij de ene methode wat  meer gericht is op een algeheel mentaal welzijn en de andere methoden verder gaan in het bewust worden en verminderen van psychische klachten. 

Als psychologenpraktijk zien we veel voordelen in deze holistische benadering van verschillende klachten en ook in de combinatie met cognitieve therapievormen zoals CGT en ACT zijn we een positief effect op het langdurig verminderen van klachten. Daarbij maken we in onze behandeltrajecten met name gebruik van biofeedback, hartcoherentie training en onderdelen van psychomotorische therapie. We leggen je graag meer uit over deze verschillende vormen van lichaamsgerichte therapie.

Korte uitleg over Biofeedback

Biofeedback is een therapie waarbij je fysiologische processen kunt leren begrijpen en beheersen door middel van directe feedback. Door middel van sensoren die zijn aangesloten op je lichaam worden lichaamssignalen inzichtelijk gemaakt met behulp van speciale meetapparatuur. Je kan de denk aan lichaamssignalen zoals spierspanning, hartslag, huidgeleiding, ademhaling en huidtemperatuur die gemeten kunnen worden.

Op een scherm  kan een psycholoog je vervolgens direct laten zien wat er gemeten wordt en hoe deze lichaamssignalen  reageren op je handelen. Zo kunnen we bijvoorbeeld het effect, een fysieke reactie zoals verhoogde ademhaling,  van een nare of stressvolle gedachte direct zichtbaar maken. Uiteindelijk is het doel dat je door middel van biofeedback je  eigen lichaamssignalen weet te herkennen, en deze daardoor ook kan controleren.

Een voorbeeld: stel nou dat je erg gestrest bent voor een belangrijke presentatie voor je werk. Er komen telkens gedachten naar boven. Wat nou als het fout gaat? Wat nou als mensen mijn werk niet interessant vinden? Bij het ontstaan van dit soort stressvolle gedachten gebeurt er iets met je lichaam. Je voelt je hart misschien sneller kloppen, of je begint te zweten. Maar soms zijn die lichamelijke signalen niet makkelijk op te merken. Biofeedback geeft je dan inzicht in wat er precies in je lichaam gebeurt en wat jouw persoonlijke signalen zijn, zodat je die later kunt herkennen.

Op onze website gaan we verder in op de toepassing van biofeedback in onze behandelingen. Op de pagina van de biofeedback vereniging lees je ook meer over deze lichaamsgerichte therapie vorm.

Korte uitleg over Hartcoherentie training

Hartcoherentie training is een lichaamsgerichte methode om meer rust en balans te creëren door je ademhaling bewust te sturen op het ritme van je hartslag.  Door middel van ademhalingsoefeningen, visualisatie en  bewustzijnstraining leer je om je hartslag reguleren. Hartcoherentie wordt steeds meer gebruikt om onder andere stressklachten te verminderen, prestaties (onder druk)  te verbeteren en een algeheel welzijn te verhogen. 

Hartcoherentie training is daarmee een relatief  eenvoudige, maar doeltreffende techniek die je kan helpen om meer in balans te komen. Doordat hartcoherentie je effectief kan helpen te ontspannen wordt deze behandelmethode ook vaak toegepast als aanvulling op andere therapievormen die juist soms als stressvol worden ervaren. 

Met een korte uitleg en eventueel begeleiding van een psycholoog kan je  zelf al snel starten met hartcoherentie en oefenen met ademhalingsoefeningen. Kijk hier voor een korte animatie over hartcoherentie.

Korte uitleg over PMT

Psychomotorische therapie of PMT is een lichaamsgerichte therapievorm die gebruik maakt van beweging (ervaringen) en lichamelijke expressie om emotionele klachten te verminderen. In deze therapievorm staan doen en ervaren centraal. Door middel van lichaams- en bewegingsgerichte oefeningen staan we stil bij je gedrag, emoties, lichaamssignalen en je gedachten. 

PMT kan bijdragen aan het verhogen van je emotioneel bewustzijn, het anders leren omgaan met stress & angst en vergroten van je zelfvertrouwen. Een psycholoog kan het ook inzetten om je te helpen meer inzicht te krijgen in je eigen persoonlijkheid en hoe je omgaat met controle. Deze behandelmethode of onderdelen daarvan kunnen daarmee een effectieve aanvulling zijn in de behandeling van diverse psychische gezondheidsproblemen zoals  depressie,stressklachten, angststoornis en trauma.

Psycholoog Amersfoort

De inzet van lichaamsgerichte therapievormen

Lichaamsgerichte therapievormen zoals biofeedback, hartcoherentie en PMT kunnen effectief ingezet worden bij het verminderen van verschillende psychische klachten en ook een waardevolle aanvulling zijn op andere behandeltechnieken. In de praktijk,  en ook uit onderzoek, zien we dat deze methode effectief kunnen bijdrage bij het verminderen van angstklachten (Goessl et al., 2017), stemmingsklachten, verwerken van trauma maar ook bij migraine (Nestoriuc et al., 2007), ADD/ADHD en hoge bloeddruk (Biofeedback Vereniging Nederland, 2021). 

Het mooie van verschillende vormen van lichaamsgerichte therapie is dat je oefeningen leert die je ook vaak zelf thuis kan passen, zelfs na afloop van het behandeltraject. Hierdoor heb je minder kans dat de klachten weer terugkomen. Daarnaast zijn behandelmethoden zoals biofeedback en hartcoherentie heel concreet en inzichtelijk, wat vaak veel houvast geeft in de behandeling. Lichaamsgerichte therapievormen zijn dan ook vaak kortdurende trajecten wanneer je vervolgens zelf aan de slag gaat met de geleerde technieken.

Combinatie met andere behandelmethoden

Lichaamsgerichte therapievormen kunnen een sterke aanvulling zijn op andere (cognitieve) behandelmethode zoals Cognitieve Gedragstherapie, ACT of EMDR. Je brein en lichaam vormen een sterk netwerk en door de combinatie van behandelmethoden (holistische benadering) kunnen we beiden aanspreken in het verminderen van psychische klachten. Zo leer je bijvoorbeeld  niet alleen de signalen te herkennen van je lichaam, maar ook hoe je daar anders mee om kunt gaan. Ook kan lichaamsgerichte therapie je helpen om bepaalde gedachten en gedrag te ervaren en je daarmee tot nieuwe inzichten brengen.

Vergoedingen lichaamsgerichte therapie

Een behandeling door een psycholoog kan vergoed worden vanuit de basisverzekering (basis GGZ), alleen onder verwijzing van een (huis)arts. Daarbij bepaald je type klacht, de afspraken die een psychologen praktijk heeft met de verzekeraar en de behandelmethode de mogelijke vergoeding. Lichaamsgerichte therapievormen vallen over het algemeen niet onder de basisverzekering maar worden gezien als complementaire zorg. De meeste zorgverzekeraars bieden wel een vergoeding vanuit de aanvullende verzekeringen voor deze type zorg. Laat je dus altijd goed informeren, lees ook meer op onze pagina over vergoedingen.

Ben jij op zoek naar een psycholoog in de omgeving Zeist of Soest die lichaamsgericht werkt? Of ben je benieuwd of Biofeedback iets voor jou is? Bij psychologenpraktijk BrainNetwork helpen we je graag. Neem vrijblijvend contact met ons op, dan kunnen we kijken naar de mogelijkheden voor jou.

In onze Psychologie Blog vind je meer artikelen over de inzet van lichaamsgerichte therapievormen