Werkt neurofeedback bij ADHD en slaap? Wetenschappelijke inzichten en effectiviteit

Veel mensen met ADHD zoeken naar effectieve behandelopties naast of in plaats van medicatie. Eén van de therapieën die steeds meer aandacht krijgt, is neurofeedback. Onderzoek laat zien dat deze methode niet alleen ADHD-symptomen kan verminderen, maar ook positieve effecten heeft op slaap. Omdat slaapproblemen vaak hand in hand gaan met ADHD, maakt dit neurofeedback tot een bijzonder interessante behandeling.

Neurofeedback is een methode waarbij je de hersenactiviteit traint zodat processen als concentratie, emotieregulatie en slaap optimaal kunnen verlopen. Maar hoe werkt dat precies – en wat zegt de wetenschap?

Hoe werkt neurofeedback in de hersenen?

Neurofeedback maakt gebruik van neuroplasticiteit: het vermogen van de hersenen om zich aan te passen en nieuwe patronen te ontwikkelen. Bij ADHD werken de hersenen vaak nét wat anders, waardoor het richten van aandacht, ontspannen of slapen minder efficiënt gaat.

Tijdens een neurofeedbacktraining wordt de hersenactiviteit zichtbaar gemaakt en direct teruggekoppeld, bijvoorbeeld via een scherm of geluid. Je hersenen krijgen zo een spiegel en leren door oefening om effectievere en stabielere patronen te ontwikkelen. Dit kan leiden tot meer focus, betere emotieregulatie en een gezonder slaapritme.

Neurofeedback en ADHD: de wetenschappelijke stand van zaken

Multicenter onderzoek naar QEEG-neurofeedback

Krepel et al. (2020) lieten zien dat neurofeedback effectiever wordt wanneer de training wordt afgestemd op het individuele hersenprofiel. Dit wijst op de waarde van een gepersonaliseerde aanpak.
Lees het artikel

Kritische review: meerwaarde van multimodale aanpak

Pimenta et al. (2021) concludeerden dat neurofeedback vooral sterk is als onderdeel van een multimodale behandeling, bijvoorbeeld in combinatie met psycho-educatie of medicatie.
Lees het artikel

Meta-analyse: langdurige effecten

Van Doren et al. (2019) toonden aan dat de effecten van neurofeedback vaak duurzaam zijn en maanden tot zelfs jaren na de behandeling standhouden.
Lees het artikel

Ook effectief bij volwassenen

Mayer et al. (2016) onderzochten volwassenen met ADHD en concludeerden dat slow cortical potentials (SCP)-training kan bijdragen aan klachtenvermindering. Neurofeedback is dus niet alleen relevant voor kinderen.
Lees het artikel

Strenge placebo-controle

Strehl et al. (2017) voerden een streng gecontroleerd onderzoek uit bij kinderen en zagen dat echte neurofeedback duidelijk betere resultaten gaf dan placebo-condities.
Lees het artikel

Validatie en uitdagingen

Gevensleben et al. (2012) benadrukten dat neurofeedback valide en veelbelovend is, maar dat verdere standaardisering van protocollen nodig blijft om de behandeling breder toepasbaar te maken.
Lees het artikel

De invloed van neurofeedback op slaapkwaliteit

ADHD en slaap: een nauwe relatie

Tot wel 70% van de mensen met ADHD ervaart slaapproblemen. Dit kan gaan om later inslapen, rusteloos slapen of een verstoord ritme. Omdat slechte slaap ADHD-symptomen verergert, is het belangrijk behandelingen te onderzoeken die beide gebieden tegelijk beïnvloeden.

Verkorting van inslaaptijd

Arns, Feddema & Kenemans (2014) lieten zien dat sensorimotor rhythm (SMR)-neurofeedback de slaaplatentie kan verkorten: de tijd die nodig is om in slaap te vallen.
Lees het artikel

Het circadiane systeem en ADHD

Volgens Bijlenga et al. (2019) speelt het circadiane ritme – de interne biologische klok – een belangrijke rol bij ADHD. Neurofeedback kan helpen dit ritme te stabiliseren, wat de slaapkwaliteit ten goede komt.
Lees het artikel

Neurofeedback en slapeloosheid

Arns & Kenemans (2014) beschrijven dat neurofeedback kan bijdragen aan stabielere waak- en slaapprocessen door slaapspindels en circadiane netwerken te versterken. Dit maakt het ook interessant voor mensen met slapeloosheid.
Lees het artikel

Regulatie van arousal en impulscontrole

Arns et al. (2015) koppelden slaapproblemen en impulscontrole aan hersenmechanismen zoals arousal en slaapspindels. Neurofeedback kan helpen deze processen beter te reguleren.
Lees het artikel

Conclusie: neurofeedback bij ADHD én slaap

De onderzoeken laten zien dat neurofeedback:
– ADHD-symptomen zoals aandachtsproblemen en impulsiviteit kan verminderen.
– Langdurige effecten heeft, ook na maanden tot jaren.
– Zowel bij kinderen als volwassenen werkt.
– Een positief effect heeft op slaap, met name op sneller inslapen en een gezonder ritme.
– Dat maakt neurofeedback een veelbelovende methode voor mensen die kampen met ADHD en daarnaast moeite hebben met slapen.

Benieuwd of neurofeedback jou kan helpen?

Heb jij of je kind ADHD en last van slaapproblemen? Neurofeedback kan een waardevolle behandeloptie zijn. Neem contact op met BrainNetwork om te ontdekken of deze aanpak bij jouw situatie past.

In onze Blog over psychologie vind je meer artikelen over diverse klachten en behandelingen