Volgens Bessel van der Kolk is een gevoel van veiligheid en verbinding essentieel voor menselijke ontwikkeling en welzijn. Wanneer een trauma plaatsvindt, wordt deze basisveiligheid vaak abrupt verstoord. Trauma ontstaat niet alleen door wat er is gebeurd, maar vooral door de impact op het gevoel van veiligheid en de breuk in verbinding met jezelf en anderen.
Bij traumatische ervaringen raakt het zenuwstelsel overweldigd en blijven mensen vaak vastzitten in een “vecht-, vlucht- of bevries”-modus. Dit kan ervoor zorgen dat ze moeite hebben om zich veilig te voelen in hun eigen lichaam of bij anderen. De verbinding met zichzelf – het vermogen om emoties te voelen, het lichaam waar te nemen en vertrouwen te hebben in eigen intuïtie – wordt vaak ernstig verstoord.
Het missen van veiligheid
Een omgeving waarin veiligheid ontbreekt, zoals een gewelddadige jeugd, emotionele verwaarlozing of langdurige stress, versterkt het effect van trauma. Zonder veiligheid kan het brein niet ontspannen of leren, en raakt het voortdurend in een staat van hyperalertheid. Dit maakt het moeilijk om relaties aan te gaan of te herstellen.
Herstellen door verbinding
Van der Kolk benadrukt dat herstel begint met het herstellen van deze verbindingen. Dit gaat niet alleen over praten, maar over opnieuw leren voelen en in het moment aanwezig zijn. Therapieën zoals mindfulness, yoga, en lichaamsgerichte behandelingen zoals neurofeedback helpen mensen om weer contact te maken met hun lichaam, waar het trauma vaak nog opgeslagen zit.
Daarnaast speelt sociale verbinding een sleutelrol. Trauma geneest beter in de context van veilige relaties, waarin iemand zich gehoord en gezien voelt. Vertrouwen opbouwen en steun ervaren helpen het brein om oude patronen van onveiligheid los te laten.
Een nieuwe basis leggen
Veiligheid creëren – zowel intern als extern – is de eerste stap naar genezing. Dit betekent een veilige ruimte bieden waarin emoties er mogen zijn, grenzen gerespecteerd worden en het lichaam langzaam weer mag leren ontspannen. Het is een proces van geduld en zorg, waarin lichaam, geest en relaties stap voor stap weer in balans komen.
“Trauma ontneemt ons de verbinding, maar heling herstelt die,” zegt Van der Kolk. En dat biedt hoop.
In onze Blog over psychologie vind je meer artikelen over diverse klachten en behandelingen
Stress is een bekend fenomeen dat veel mensen dagelijks ervaren. Maar wist je dat stress een sterke invloed kan hebben op je darmen? Er is een directe verbinding tussen je hersenen en je darmen, ook wel de “hersen-darm-as” genoemd. Wanneer je stress ervaart, kan dit allerlei negatieve gevolgen hebben voor je spijsvertering en de gezondheid van je darmen. In deze blog gaan we dieper in op hoe stress darmproblemen kan veroorzaken, wat de gevolgen zijn en wat je kunt doen om deze problemen te verminderen.
Hoe stress darmklachten kan veroorzaken
Onze darmen worden vaak aangeduid als het “tweede brein” vanwege hun nauwe verbinding met het centrale zenuwstelsel. Deze communicatie gebeurt via de hersen-darm-as, een complexe wisselwerking tussen de hersenen en het spijsverteringsstelsel. Wanneer je stress ervaart, activeert je lichaam de “vecht-of-vlucht”-reactie. Dit betekent dat je zenuwstelsel signalen naar je darmen stuurt die de spijsvertering kunnen verstoren. Er zijn een paar belangrijke manieren waarop stress je darmen kan beïnvloeden:
Vertraagde Spijsvertering: Onder stress geeft je lichaam prioriteit aan overleving, wat betekent dat processen zoals de spijsvertering worden vertraagd. Dit kan leiden tot obstipatie en een opgeblazen gevoel.
Snellere Maaglediging: Aan de andere kant kan acute stress ervoor zorgen dat je darmen te snel werken, wat kan leiden tot diarree of buikpijn.
Veranderde Darmflora: Langdurige stress kan de balans van je darmbacteriën veranderen, wat leidt tot ontstekingen en een verhoogde gevoeligheid van de darmwand. Dit kan ook bijdragen aan aandoeningen zoals het prikkelbare darm syndroom (PDS).
Toegenomen Maagzuurproductie: Stress kan ervoor zorgen dat je maag meer zuur produceert, wat kan leiden tot maagklachten zoals brandend maagzuur of zelfs maagzweren op de lange termijn.
Wat zijn de gevolgen van darmklachten door stress?
De gevolgen van stress-gerelateerde darmklachten kunnen zowel fysiek als mentaal zijn. Enkele van de meest voorkomende gevolgen zijn:
Prikkelbare Darm Syndroom (PDS): Mensen die langdurig stress ervaren, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van PDS. Symptomen zijn onder meer buikpijn, diarree, obstipatie, en een opgeblazen gevoel.
Slaapproblemen: Darmklachten kunnen je slaap verstoren, vooral als je vaak last hebt van pijn of ongemak in de buik.
Verminderde weerstand: Omdat een groot deel van je immuunsysteem zich in je darmen bevindt, kan een verstoorde darmflora je vatbaarder maken voor ziektes.
Emotionele en psychologische impact: Chronische darmklachten kunnen leiden tot gevoelens van angst, depressie en isolement, wat de stress verder kan vergroten. Dit kan een vicieuze cirkel creëren waarbij de stress en darmklachten elkaar blijven versterken.
Wat kun je doen tegen stress en darmklachten?
Gelukkig zijn er manieren om de negatieve effecten van stress op je darmen te verminderen. Hier zijn enkele effectieve strategieën: Stressmanagement:
Ademhalingsoefeningen en meditatie: Door bewust ademhalingstechnieken te oefenen, kun je je zenuwstelsel kalmeren en de stressreactie in je lichaam verminderen. Mindfulness of meditatie kan ook helpen om je gedachten te verhelderen en je geest te ontspannen. Beweging: Regelmatige lichaamsbeweging, zoals wandelen, yoga of zwemmen, kan helpen om de spanning in je lichaam te verminderen en de doorbloeding van je darmen te verbeteren.
Gezonde Voeding:
Vezelrijke voeding: Het eten van voldoende vezels helpt de spijsvertering te reguleren en kan darmproblemen zoals obstipatie verminderen. Goede bronnen van vezels zijn volkoren granen, groenten, fruit en peulvruchten. Probiotica: Deze goede bacteriën kunnen helpen de balans in je darmflora te herstellen. Je kunt ze vinden in gefermenteerde voedingsmiddelen zoals yoghurt, kefir, en zuurkool, of als supplement. Hydratatie: Drink voldoende water gedurende de dag om je spijsvertering te ondersteunen. Een goede vochtbalans kan helpen om problemen zoals obstipatie te voorkomen.
Vermijd irriterende stoffen:
Alcohol en cafeïne kunnen de spijsvertering verstoren en stress verergeren. Probeer deze stoffen te verminderen als je vaak last hebt van darmklachten. Vermijd zware maaltijden: Grote maaltijden kunnen je spijsvertering belasten. Het kan helpen om kleinere, frequente maaltijden te eten in plaats van drie grote maaltijden per dag.
Zoek professionele hulp: Als je merkt dat je ondanks veranderingen in je levensstijl nog steeds ernstige stress en darmklachten ervaart, is het belangrijk om met een arts of therapeut te praten. Soms kan cognitieve gedragstherapie helpen om beter met stress om te gaan, en een orthomoleculair therapeut of diëtist kan je begeleiden bij het aanpassen van je dieet om je darmgezondheid te verbeteren.
Heb jij last van darmklachten en wil je graag verder onderzoeen wat er aan de hand is en wat je eraan kan doen. Bij BrainNetwork zijn er therapeuten die je er graag bij helpen. Neem voor meer informatie contact met ons op.
In onze Blog over psychologie vind je meer artikelen over diverse klachten en behandelingen
Neurofeedback is een steeds populairdere behandelmethode binnen de psychologische zorg. Het wordt gebruikt om diverse mentale en emotionele klachten effectief aan te pakken. In deze blog leggen we uit wat neurofeedback precies inhoudt, hoe de behandeling verloopt en voor welke klachten het een effectieve aanpak kan zijn.
Wat is Neurofeedback?
ONeurofeedback is een niet-invasieve behandelmethode waarbij hersenactiviteit gemeten en teruggekoppeld wordt naar de cliënt. Het doel is om patronen in de hersenactiviteit te veranderen en te optimaliseren. Neurofeedback werkt op basis van elektro-encefalografie (EEG), waarbij de elektrische activiteit van de hersenen in real-time wordt gemeten. De cliënt leert hierdoor, met behulp van feedback, zijn of haar hersenactiviteit aan te passen.
De behandeling is gericht op het trainen van de hersenen om functioneler te werken. Dit kan helpen bij het verminderen van klachten zoals concentratieproblemen, slaapproblemen, stress en angst. Het unieke aan neurofeedback is dat het direct inspeelt op de neurologische basis van deze klachten.
Hoe werkt een Neurofeedback behandeling?
De neurofeedback behandeling begint met een uitgebreide analyse van de hersenactiviteit door middel van een QEEG (Quantitatief Elektro-encefalogram). Dit is een uitgebreide hersenscan die de elektrische activiteit van de hersenen in kaart brengt.
Stap 1: QEEG-Analyse Tijdens een QEEG worden elektroden op het hoofd van de cliënt geplaatst om hersengolven te meten. Dit levert een gedetailleerd beeld op van de verschillende hersenactiviteiten in diverse frequentiebanden, zoals delta, theta, alfa en bèta. Deze frequenties zijn belangrijk omdat ze elk een andere rol spelen in ons functioneren. Bijvoorbeeld: Delta (0.5-4 Hz): Verantwoordelijk voor diepe slaap en herstel. Theta (4-8 Hz): Geassocieerd met ontspanning en creativiteit, maar ook met afdwalen en dromerigheid. Alfa (8-12 Hz): Geassocieerd met ontspanning zonder slaap, meditatie en bewustzijn van het lichaam. Bèta (12-30 Hz): Betrokken bij actieve concentratie, probleemoplossend denken en focus. Afwijkingen of disbalansen in deze frequenties kunnen vaak worden gekoppeld aan klachten zoals angst, depressie, ADHD of slapeloosheid. De QEEG-analyse geeft inzicht in welke hersengebieden en frequenties aandacht nodig hebben.
Stap 2: Gepersonaliseerde Training Op basis van de resultaten van de QEEG-analyse wordt een op maat gemaakt trainingsplan opgesteld. Tijdens de neurofeedbacksessies krijgt de cliënt via een computerscherm visuele of auditieve feedback over hun hersenactiviteit. Door te leren hoe ze hun hersenactiviteit in real-time kunnen sturen, worden disfunctionele patronen in de hersenactiviteit hersteld. De training richt zich vaak op specifieke gebieden in de hersenen en op specifieke frequenties die uit balans zijn. Bijvoorbeeld: Frontale gebieden: Betrokken bij focus, besluitvorming en emotionele regulatie. Training kan hier helpen bij ADHD, depressie of angststoornissen. Temporale gebieden: Belangrijk voor taal en geheugen, en vaak betrokken bij stress- en traumagerelateerde klachten. Hersenfrequenties: Als er bijvoorbeeld te veel bèta-activiteit in de hersenen is (overactiviteit), kan dit bijdragen aan angst en stress. Neurofeedback kan helpen om dit te verminderen door de hersenen te trainen om meer ontspanning (alfa-frequentie) te stimuleren.
Voor welke klachten is Neurofeedback geschikt?
Neurofeedback wordt succesvol ingezet bij diverse mentale, emotionele en neurologische klachten. Hieronder een overzicht van veelvoorkomende toepassingen:
ADHD en Concentratieproblemen Neurofeedback is een van de meest onderzochte behandelingen voor ADHD. Het helpt bij het reguleren van de hersenfrequenties die betrokken zijn bij aandacht en focus, waardoor symptomen zoals hyperactiviteit en impulsiviteit verminderen en de concentratie verbetert. Angststoornissen Mensen met angst ervaren vaak overmatige bèta-activiteit in hun hersenen, wat hen in een staat van verhoogde alertheid houdt. Neurofeedback helpt de hersenen om zich meer te ontspannen, waardoor de intensiteit van angst afneemt en rust kan terugkeren. Slaapproblemen Voor mensen met slapeloosheid of moeite om in slaap te vallen, kan neurofeedback helpen om de hersenactiviteit te balanceren. Dit bevordert ontspannende hersenpatronen, zoals alfa en theta, die cruciaal zijn voor een gezonde nachtrust. Depressie Neurofeedback kan helpen bij het reguleren van hersengebieden die betrokken zijn bij stemming en emotionele balans. Door deze gebieden te trainen, kan neurofeedback bijdragen aan het verlichten van somberheid en het verbeteren van de stemming. Stress en Burn-out Mensen met chronische stress of burn-out hebben vaak een verhoogde bèta-activiteit, wat leidt tot een constante staat van mentale en fysieke spanning. Ook kan er sprake zijn van een overmaat aan trage activiteit. Neurofeedback helpt om deze hersenactiviteit te verminderen en bevordert een toestand van ontspanning en herstel. Migraine en Hoofdpijn Neurofeedback kan bijdragen aan het verminderen van de frequentie en intensiteit van migraineaanvallen. Door de hersenen te trainen om beter om te gaan met spanningen en stress, kunnen migrainepatiënten verlichting ervaren. Trauma en PTSS (Posttraumatische Stressstoornis) Bij mensen met trauma of PTSS zijn bepaalde hersengebieden vaak overactief of juist onderactief. Neurofeedback helpt bij het reguleren van deze hersenactiviteit, waardoor traumagerelateerde klachten zoals angst, flashbacks en verhoogde prikkelbaarheid kunnen afnemen. Overprikkeling Mensen die snel overprikkeld raken, bijvoorbeeld door geluiden of andere zintuiglijke input, hebben vaak moeite om hun hersenen in een staat van rust te krijgen. Neurofeedback kan helpen de prikkelverwerking te reguleren en overmatige hersenactiviteit te verminderen, wat zorgt voor meer kalmte en balans in drukke omgevingen. Leerproblemen Neurofeedback wordt ook ingezet bij leerproblemen, zoals dyslexie of concentratieproblemen. Door hersenactiviteiten te optimaliseren die betrokken zijn bij het verwerken van informatie en het vasthouden van aandacht, kunnen leerprestaties verbeteren en frustraties afnemen.
Neurofeedback biedt voor al deze klachten een krachtige methode om de hersenactiviteit te reguleren en optimale communicatie te stimuleren.
Waarom Neurofeedback?
Neurofeedback biedt een aantal voordelen ten opzichte van meer traditionele therapieën of medicamenteuze behandelingen:
1. Niet-invasief en Veilig
Neurofeedback is een niet-invasieve behandeling, wat betekent dat er geen operaties, injecties of medicatie nodig zijn. Tijdens een sessie worden elektroden op het hoofd geplaatst om de hersenactiviteit te meten, maar er wordt niets in het lichaam ingebracht of fysiek veranderd. Dit maakt neurofeedback een veilige optie voor mensen die huiverig zijn voor meer ingrijpende behandelingen of bijwerkingen van medicijnen.
2. Individueel op maat gemaakt
Elke neurofeedbackbehandeling is volledig afgestemd op de unieke hersenactiviteit van de cliënt. Dit gebeurt door middel van een QEEG-analyse (Quantitatief EEG), die een gedetailleerde “hersenkaart” oplevert. Op basis van deze gegevens wordt een persoonlijk trainingsprogramma samengesteld dat gericht is op het verbeteren van specifieke hersenfuncties. Dit op maat gemaakte aspect maakt neurofeedback effectief voor een breed scala aan klachten, omdat de behandeling altijd wordt afgestemd op de specifieke behoeften van de cliënt.
3. Gericht op de oorzaak, niet alleen de symptomen
Veel behandelingen, zoals medicatie, richten zich op het verminderen van symptomen zonder de onderliggende neurologische disbalans aan te pakken. Neurofeedback daarentegen werkt direct met de hersenactiviteit zelf. Het herstelt disfunctionele patronen in de hersenen door hersengolven te trainen, wat kan leiden tot meer structurele verbeteringen in de werking van de hersenen.
4. Langdurige resultaten
Een van de meest waardevolle voordelen van neurofeedback is dat het de hersenen traint om optimaal te functioneren, waardoor de effecten vaak langdurig zijn. In tegenstelling tot medicatie, dat alleen werkt zolang het wordt ingenomen, helpt neurofeedback de hersenen om nieuwe, gezondere patronen te ontwikkelen. Dit betekent dat na een serie sessies, de verbeteringen vaak aanhouden, zelfs als de behandeling is gestopt. Dit maakt het een duurzame oplossing voor diverse klachten.
5. Geen Bijwerkingen
In tegenstelling tot veel medicijnen, zoals antidepressiva of ADHD-medicatie, heeft neurofeedback geen directe bijwerkingen. Medicijnen kunnen vaak leiden tot vervelende neveneffecten zoals vermoeidheid, slaapproblemen, gewichtstoename of afname van libido. Omdat neurofeedback gebruik maakt van de natuurlijke leerprocessen van de hersenen om zichzelf te reguleren, worden zulke bijwerkingen vermeden. Dit maakt het een aantrekkelijk alternatief voor mensen die gevoelig zijn voor medicatie of hier liever van af willen.
6. Combinatie met andere therapieën
Neurofeedback kan naast andere vormen van therapie, zoals psychotherapie of cognitieve gedragstherapie (CGT), worden gebruikt zonder conflicten. Het kan de effectiviteit van deze behandelingen zelfs vergroten door het verbeteren van de hersenfunctie en het vermogen van de cliënt om te reageren op andere therapieën. Dit maakt neurofeedback een flexibele behandelingsoptie die geïntegreerd kan worden in een breder behandelplan.
7. Verhoogt zelfregulatie en autonomie
In tegenstelling tot medicatie, waarbij de cliënt afhankelijk is van externe middelen om symptomen te beheersen, helpt neurofeedback mensen om zelf hun hersenactiviteit te reguleren. Cliënten leren tijdens de behandeling hoe ze hun hersenactiviteit kunnen sturen en verbeteren, wat hen meer controle geeft over hun eigen mentale en emotionele toestand. Dit leidt tot een groter gevoel van autonomie en zelfredzaamheid.
8. Geschikt voor alle leeftijden
Neurofeedback is geschikt voor zowel kinderen als volwassenen, wat het een veelzijdige behandeling maakt. Bij kinderen wordt het vaak gebruikt om klachten zoals ADHD en leerproblemen aan te pakken. Volwassenen zoeken vaak neurofeedback op voor klachten zoals stress, angst, depressie of slaapstoornissen. Omdat het een zachte, veilige methode is zonder bijwerkingen, kan het op elke leeftijd worden toegepast.
Heb je last van concentratieproblemen, angst, slaapproblemen of andere mentale klachten en ben je benieuwd of neurofeedback iets voor jou is? Neem dan gerust contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek of intake.
In onze Blog over psychologie vind je meer artikelen over diverse klachten en behandelingen
De symptomen of klachten als die ontstaan door ADHD of ADD kunnen een grote impact hebben op je dagelijks functioneren. Om je daarbij te helpen, worden verschillende behandelingen of medicijnen geadviseerd. Welke behandeling het beste voor jou werkt is heel persoonlijk en ook afhankelijk van de klachten die je ervaart. Neurofeedback is een van de mogelijkheden om tot een effectieve en langdurige vermindering van je klachten te komen. In deze blog leggen we je graag uit wat Neurofeedback is en hoe dit voor jou zou kunnen werken bij psychische klachten als gevolg van ADHD & ADD.
ADHD (afkorting voor: Attention Deficit Hyperactivity Disorder) is een ‘stoornis’ die veel voorkomt in Nederland. De klachten die je kan ervaren als gevolg van ADHD kunnen sterk verschillen van persoon tot persoon, herkenbare symptomen zijn onder andere:
– Problemen met aandacht & concentratie – Je onrustig voelen en daardoor ook snel prikkelbaar zijn – Snel afgeleid zijn en verveeld raken (hierdoor zaken niet afmaken) – Veel verschillende zaken tegelijk oppakken – Wisselingen in je stemming – Snel geïrriteerd raken of boos als zaken niet gaan zoals je wil
ADHD komt dus veel voor en de afgelopen jaren lijkt het aantal personen dat klachten ervaart als gevolg van ADHD ook toe te nemen. We denken vaak als snel aan ADHD als iemand druk of onrustig is. Maar niet iedereen die druk is of symptomen heeft overeenkomstig met ADHD, heeft ook daadwerkelijk deze psychische stoornis. Klachten, zoals slecht kunnen concentreren, kunnen ook een gevolg zijn van angst, stress of trauma. ADHD is een stoornis die ontstaat in de informatie verwerking van je brein en openbaart zich vaak al op jonge leeftijd.
Maar wat is er dan precies anders in het brein van mensen met ADHD?
Uit onderzoek blijkt dat het brein van mensen met ADHD daadwerkelijk iets anders werkt. Hierbij kijken we met name naar de verbindingen en communicatie tussen hersendelen. Deze verbindingen zijn belangrijk voor de verwerking van informatie en de activiteit van je brein. De activiteit van je brein meten we met een EEG aan de hand van hersengolven.
Wat blijkt wanneer we kijken naar een EEG van het brein, is dat er bij het brein van mensen met ADHD meer trage hersengolven aanwezig zijn. Trage golven in je brein staan voor onderactiviteit. Een overmatig aanwezigheid van trage hersengolven klinkt tegenstrijdig ten opzichte van de hyperactiviteit die we associëren met ADHD. Maar als we verder kijken zien we dat deze zogenaamde onderactiviteit vooral aanwezig is bij de frontaalkwab. De frontaalkwab is het hersengebied dat betrokken is bij onder andere concentratie, planning, gedrags- en emotieregulatie. Als je dus bedenkt dat de activiteit in specifiek dit hersengebied, dat betrokken is bij planning en concentratie, lijkt af te wijken klinkt het al wat minder tegenstrijdig.
Bij het ADHD-brein worden in de meeste gevallen een overmaat aan theta en alpha golven waargenomen. Deze hersengolven worden geassocieerd met onder andere ontspannenheid en creativiteit Als je goed geconcentreerd bent zien we meer bèta golven in plaats van deze bovengenoemde theta activiteit. De verschillende hersengolven spelen dus een belangrijke rol bij het functioneren van je brein. Bij ADHD zien we dat de activiteit van je brein, gemeten door deze hersengolven, kan afwijken. Er wordt nog altijd veel onderzoek gedaan naar de oorzaken van ADHD. Het lijkt erop dat de oorzaken dus onder andere te maken hebben met verbindingen (de activiteit) in je brein, maar ook erfelijkheid en de omgeving spelen mogelijk een rol.
Verschillende behandelmethoden bij ADHD & ADD
Als je vermoed dat je ADHD of ADD hebt en hier klachten van ervaart is de eerste stap om dit te bespreken met je huisarts. Vervolgens kan de huisarts je doorverwijzen om tot een officiële diagnose ADHD te komen. Met deze diagnose heb je duidelijkheid over de onderliggende oorzaken van je klachten en kan je besluiten om over te gaan tot een behandeltraject.
Er zijn verschillende behandelmethode om je te begeleiden bij ADHD en ADD. Zo kan een psycholoog je helpen leren om te gaan met de klachten die je ervaart, door middel van cognitieve gedragstherapie. De psycholoog kan je op deze manier helpen om patronen te veranderen, structuur aan te brengen en bijvoorbeeld anders om te gaan met stress of emoties.
Als gedragstherapie niet de oplossing voor je is kun je eventueel in overleg met de huisarts psychiater besluiten om tot medicijnen over te gaan. Medicijnen kunnen helpen om rustiger te worden maar hebben ook nadelen en kunnen bijwerkingen hebben. Laat je daarom altijd goed informeren.
Een alternatieve behandelmethode is neurofeedback of neurofeedback training. Neurofeedback is een behandelmethode die werkt op basis van je hersenactiviteit (de hersengolven) zoals we eerder bespraken in deze blog. Hieronder leggen we je meer uit over neurofeedback bij ADHD & ADD.
Neurofeedback is een psychologische behandelvorm die in de jaren 60 is ontstaan, aan de Universiteit van Chicago (de Verenigde Staten). Dr. Kamiya en Dr. Sterman, die aan het begin stonden van de Neurofeedback behandeling zoals we deze vandaag kennen, deden onderzoek naar ons bewustzijn. Tijdens dit onderzoek ontdekte Dr. Kamiya dat mensen met behulp van een eenvoudig beloningssysteem (feedback systeem) konden leren om hun hersenactiviteit te veranderen.
Dit was het begin van meer onderzoek en het ontstaan Neurofeedback voor verschillende toepassingen. Zo werd de techniek al snel ingezet voor het verbeteren van de concentratie. Dit vormde vervolgens de aanleiding tot de inzet van Neurofeedback bij behandeling van ADHD en ADD. De mogelijk effectiviteit van neurofeedback bij ADHD is niet altijd eenduidig maar wordt inmiddels door verschillende onderzoeken onderschreven (https://www.ggznieuws.nl/studie-bevestigt-neurofeedback-op-lange-termijn-voordeel-kinderen-adhd)
De onderliggende gedachten is dan neurofeedback een effectief methode kan zijn om je brein te trainen op hersengolven. Deze hersengeloven hebben een grote invloed op de informatie verwerking in je brein en ons functioneren zoals we eerder bespraken in deze blog. Hieronder lees je meer over de werking van neurofeedback bij ADHD & ADD.
Werking van Neurofeedback bij ADHD& ADD
Neurofeedback gaat uit van het lerend vermogen van de hersenen. Je brein bestaat uit een complex en ingenieus netwerk, dat signalen doorgeeft en daarmee je gedrag aanstuurt. Tijdens een Neurofeedback behandeling krijg je feedback op de activiteit van je hersenen. Je kunt het een beetje zien als feedback die je ontvangt op je werk of thuis. Positieve feedback leidt vaak tot nieuwe inzichten en helpt je om zaken anders aan te pakken. Dit leerproces zien we ook terug in de behandeling door middel van neurofeedback. Hierbij verloopt het proces deels bewust, evenals deels onbewust. Met behulp van Neurofeedback versterken we de balans van de hersengolven die bij ADHD verstoord is. De informatie verwerking in je brein wordt hiermee gestimuleerd. Dit klinkt misschien nog ingewikkeld, maar om het te verduidelijken leggen we het uit in een paar stappen:
Stap 1: Tijdens een behandeling worden elektroden op je hoofdhuid geplaatst om je hersenactiviteit te kunnen meten. Hoe dat eruit ziet? Bekijk onze YouTube-video over een Neurofeedback behandeling. De psycholoog ziet vervolgens deze hersenactiviteit op het scherm dat verbonden is met het scherm waar jij zelf naar kijkt.
Stap 2: Terwijl jij een film kijkt of een computergame speelt, ontvangen je hersenen op basis van de gemeten activiteit directe feedback. Dat wil zeggen dat je film of game wordt gestopt of juist doorspeelt, op basis van de gemeten activiteit. Hierdoor leren je hersenen onbewust de ‘gewenste’ hersenactiviteit te activeren. De ‘gewenste’ hersenactiviteit leidt bij een geslaagde ADHD- of ADD-behandeling met Neurofeedback vervolgens tot een vermindering van je klachten.
Stap 3: De huidige stand van de hersenen wordt via het beeldscherm van de cliënt zichtbaar gemaakt. Het kan bijvoorbeeld zijn dat het beeld slecht zichtbaar wordt gemaakt door de computer, omdat de hersenactiviteit die nu aanwezig is ongewenst is.
Stap 4: De cliënt leert op deze manier via zelfregulatie zijn eigen hersenactiviteit beïnvloeden, omdat het beeld waar hij of zij naar kijkt verandert bij de gewenste hersenactiviteit. Daardoor wordt het onderliggende mechanisme direct beïnvloed.
Deze infographic laat schematisch zien hoe neurofeedbac werkt.
Operante conditionering
Wel eens gehoord van operante conditionering? Dat is eigenlijk kort gezegd wat er gebeurt bij een behandeling met Neurofeedback. De ongewenste hersengolven worden als het ware ‘gestraft’ en de gewenste hersengolven worden ‘beloond’. Er vindt waarschijnlijk neuroplasticiteit plaats tijdens Neurofeedback training, maar de precieze mechanismen zijn nog niet op celniveau bekend.
Waarom kiezen voor neurofeedbackbij ADHD & ADD?
Er zijn verschillende behandelmethode die je kunnen helpen bij klachten als gevolg van ADHD & ADD. Belangrijk daarbij is om je goed te laten informeren om zo de begeleiding te krijgen die het beste bij jou past. In onze psychologenpraktijk hebben we veel ervaring met zowel cognitieve gedragstherapie als neurofeedback in de behandeling van ADHD. Cognitieve gedragstherapie wordt veel en vaak effectief ingezet. Neurofeedback kan daarnaast een sterk alternatief zijn om langdurig klachten te verminderen.
Neurofeedback kan een goede optie zijn wanneer andere therapieën niet voldoende voor je hebben gewerkt en je ook niet wil kiezen voor medicatie. De behandeling werkt zonder bijwerkingen en wordt vaak als een prettige behandelmethode ervaren. Er zijn verschillende vormen van Neurofeedback, zoals frequentietraining of de meer gestandaardiseerde vormen. Laat je daarom altijd goed informeren over Neurofeedback door een gecertificeerde psycholoog.
In onze praktijk combineren we een Neurofeedback training altijd met gesprekstherapie. Hierdoor word je je meer bewust van de verandering die je ervaart en helpen we je om effectief om te leren gaan met je klachten. Neurofeedback training bij ADHD is geen standaard vergoede behandelmethode, maar je kan vaak een vergoeding krijgen vanuit de complementaire zorg (aanvullende verzekering).
Onderzoek naar Neurofeedback bij ADHD en ADD
Er zijn inmiddels verschillende onderzoeken gedaan naar de effectiviteit van Neurofeedback bij ADHD. In dit soort onderzoek wordt er gekeken naar een groep die neurofeedback therapie ontvangt en een zogeheten ‘controlegroep’. Dit kan je vergelijken met het testen van een medicijn, waarbij de ene groep het medicijn krijgt en de andere groep een placebo. Als je zoekt naar deze artikelen dan vind je diverse reacties over deze behandelingsvorm. Van enthousiaste ervaringsverhalen tot meer kritische vragen over de langdurige werking van deze behandeling. Uit recent onderzoeken blijkt dat Neurofeedback effectief ingezet kan worden ADHD. Die effectiviteit wordt gemeten aan de hand van bijvoorbeeld vragenlijsten over de klachten die iemand ervaart, of de observaties van ouders en leraren (wederom gevraagd met vragenlijsten). Hieronder lees je een aantal bevindingen uit recent onderzoek.
Uit een meta-analyse* in 2009 blijkt dat Neurofeedback een groot effect kan hebben op het verbeteren van aandacht en impulsiviteit. De effecten op hyperactiviteit, wat veel mensen met ADHD ervaren, zijn daarin minder significant. Uit ervaring blijkt echter wel dat een verbeterde concentratie uiteindelijk leidt tot meer rust en structuur. Dit helpt vervolgens mensen met ADHD om beter om te gaan met klachten die voortkomen uit hyperactiviteit.
Neurofeedback wordt bij ADHD-klachten inmiddels gezien als een beproefde en effectieve behandeling. Zo blijkt ook uit een onlangs verschenen onderzoek** aan de Universiteit Utrecht. Dit onderzoek benadrukt de mogelijke positieve en langdurige effecten van Neurofeedback bij kinderen met ADHD of ADD.
Advies over ADHD & ADD
De klachten die ontstaan vanuit ADHD of ADD zijn voor iedereen uniek. Dit verdient dan ook een persoonlijke behandeling voor het beste resultaat. Vanuit onze praktijk zien we dat neurofeedback daarin een effectieve aanpak kan zijn voor zowel kinderen als volwassen. Laat je altijd goed informeren over de behandelmethode zodat je de begeleiding krijgt die het beste bij jouw past.
Als psychologenpraktijk BrainNetwork zijn wij gespecialiseerd in het behandelen van ADHD, ADD (en andere klachten) door middel van neurofeedback en cognitieve gedragstherapie. Benieuwd of wij jou kunnen helpen? Neem dan gerust contact met ons op, we vertellen je graag meer over de verschillende behandelmethoden.
Deze blog is geschreven door Ilse Mennen; psycholoog, biofeedback & neurofeedback therapeut en eigenaar van BrainNetwork. Ilse heeft veel ervaring als therapeut met de inzet van ervarings- en lichaamsgerichte behandelmethode zoals biofeedback en neurofeedback en schrijft regelmatig over haar ervaringen vanuit de praktijk.
Ongeveer de helft van de Nederlandse bevolking maakt ooit wel eens een ingrijpende gebeurtenis mee. Dit kan grote gevolgen voor je hebben, vandaag of pas later. In bepaalde situaties kan dit leiden tot een posttraumatische stressstoornis (PTSS). Bij PTSS wordt de herinnering aan het trauma opgeslagen in je brein en veroorzaakt het nog steeds problemen zoals herbelevingen, nachtmerries en lichamelijke klachten. Praten met een psycholoog over deze ingrijpende ervaring kan je helpen om stress of angstklachten als gevolg van een trauma te verminderen. De laatste jaren zien we ook steeds meer de effectieve inzet van ervarings- of lichaamsgerichte behandelingen als onderdeel van de verwerking, zoals onder andere beschreven door Bessel van der Kolk. In deze blog lees je hier meer over.
Meer dan de helft van de Nederlandse bevolking maakt ooit in zijn of haar leven een ingrijpende of schokkende gebeurtenis mee die een grote invloed kan hebben op je leven. Je kan daarbij denken aan een auto ongeluk, mishandeling, ernstig geweld of seksueel misbruik. Veel mensen die dit meemaken kunnen deze gebeurtenis na een aantal weken een plaats geven waarbij dit geen grote invloed meer heeft op het dagelijks functioneren. Voor andere mensen lukt dit helaas niet en kan het trauma nog lange tijd veel gevolgen hebben. Ongeveer 7% van de Nederlandse bevolking krijgt te maken met een posttraumatische stressstoornis (afgekort PTSS) als gevolg van een schokkende gebeurtenis.
Bij PTSS is de herinnering aan het trauma zo opgeslagen, dat je er later nog steeds last van ondervindt. Je ervaart bijvoorbeeld herbelevingen, waarbij het steeds voelt alsof de gebeurtenis weer opnieuw plaatsvindt of je wordt geteisterd door verschrikkelijke nachtmerries. Ook is er bij PTSS vaak sprake van een scala aan lichamelijke klachten, waarnaast er soms ook nog andere ‘comorbide’ stoornissen en klachten (of ziektebeelden) kunnen ontstaan.
Gevolgen van PTSS voor je functioneren
De gevolgen van PTSS kunnen zeer ingrijpend zijn. We spreken meestal over PTSS als klachten, als gevolg van een traumatische ervaringen, hevig zijn, niet vanzelf minder worden en langer dan een maand aanhouden. De klachten die mensen ervaren met PTSS kunnen zeer divers zijn. Vaak hebben de klachten een grote impact op iemands zijn of haar dagelijkse functioneren en ervaart ook de naaste omgeving een verandering in gedrag. Een aantal veel voorkomende kenmerken zijn:
Minder goed of slecht slapen
Angstklachten en erg op je hoede zijn
Minder contact zoeken
Herbeleven van de gebeurtenis
Spanning of stress ervaren (ook fysiek)
Vermijding van zaken die je aan de gebeurtenis doen denken
Dat iemand met PTSS slechter slaapt, is heel goed te begrijpen. Niet alleen omdat je last hebt van nachtmerries, maar ook vanwege de overactiviteit van het lichaam, of wel ‘hyper-arousal’. Deze hyper-arousal ontstaat doordat het sympatische zenuwstelsel (bijvoorbeeld verantwoordelijk voor de vecht-vlucht-bevries reactie) overactief is. Hierdoor ben je erg schrikkerig, prikkelbaar, ervaar je weinig concentratie en een soort constante angst en oplettendheid. Je lichaam bevindt zich dus constant in de staat die nodig is bij acuut gevaar. Echter ben je op dit moment niet meer in gevaar. Deze overactiviteit kan ook in een bepaalde vorm aanwezig zijn in het lichaam na langdurige stress. Je hoort mensen dan vaak zeggen ‘ik sta altijd aan’. Dit langdurig ‘aan’ staan kan zorgen voor verschillende klachten. Het heeft bijvoorbeeld invloed op je stofwisseling, afweersysteem, hart- en vaten, maar ook kun je last krijgen van pijnlijke spieren door spierspanning.
Klachten als gevolg van PTSS of trauma verminderen?
Er zijn verschillende methode om je helpen bij het verwerken van een trauma en de klachten als gevolg van PTSS te verminderen. Veel toegepaste methoden bij PTSS zijn bijvoorbeeld exposure therapie en EMDR (lees meer over EMDR op www.emdr.nl). Bij deze type behandelmethoden staat het herbeleven centraal en dit is vaak zeer effectief. Klachten, ook fysieke klachten, als gevolg van de overactiviteit van je systeem worden door deze methode vaak minder aangesproken.
Onlangs is er veel in de media verschenen, onder andere bij het programma zomergasten, over trauma therapeut Bessel van der Kolk. Bessel werkt als therapeut in de Verenigde Staten en is ook gespecialiseerd in lichaamsgerichte methoden zoals Biofeedback. In deze visie wordt in de behandeling van PTSS meer nadruk gelegd op de verbinding tussen je lichaam en brein. Ook in onze praktijk zien we goede resultaten in het verminderen van klachten als gevolg van PTSS door de inzet van lichaamsgerichte behandelmethode zoals biofeedback en neurofeedback.
Biofeedback
Biofeedback is een waardevolle methode om het lichaam weer in de rusttoestand te krijgen. Wanneer je terug in de rusttoestand verkeert, zul je merken dat veel (stress)klachten afnemen. Het is natuurlijk niet moeilijk om te bedenken dat in een staat die je zou moeten redden van acuut gevaar, geen ruimte is om rustig een boek te lezen of lekker te slapen. Biofeedback therapie omvat verschillende methoden en oefeningen die ervoor zorgen dat het zenuwstelsel weer rustig wordt, en geeft je inzicht in jouw persoonlijk functioneren. Zo heb je zelf meer invloed over wat stress en angst met jouw lichaam en geest doet.
Neurofeedback
Daarnaast kan Neurofeedback erg waardevol zijn bij trauma. Bij Neurofeedback trainen we hersengolven op een non-invasieve manier. Normale hersengolven kunnen worden verstoord door trauma, waardoor patiënten vast komen te zitten in ongezonde patronen van overactiviteit en disfunctioneel gedrag. Je limbisch systeem, het hersengebied verantwoordelijk voor angst en veiligheid, is bijvoorbeeld meer actief. Ook kan het zijn dat je in een volledige ‘shut down’ terechtkomt, wat je kunt zien als een bevries reactie op het constante gevoel van gevaar. Gesprekstherapie werkt op de prefrontale cortex waar we plannen, leren en organiseren, maar het communiceert niet zo goed met het limbisch systeem, die de herinneringen aan trauma’s ervaart en opslaat. Neurofeedback kan de hersenen helpen flexibeler te worden en gezondere patronen en reacties te ontwikkelen, een proces dat bekend staat als neuroplasticiteit.
PTSS kan heel ingrijpend zijn en een grote impact hebben op je dagelijkse functioneren, ook voor de mensen om je heen. Er zijn verschillende behandelmethode om je te helpen en klachten te verminderen. EMDR wordt veel en vaak effectief ingezet maar ook lichaamsgerichte behandelmethode kunnen bijdragen aan een duurzaam herstel. Ervaar je psychische klachten als gevolg van een traumatische gebeurtenis? Wil je meer weten over EMDR of wat neuro- of biofeedback therapie voor jou zou kunnen doen? Neem dan contact met ons op voor een professionele en persoonlijke blik op jouw klachten.
Complex trauma verwijst naar langdurige en herhaalde traumatische ervaringen, meestal van interpersoonlijke aard, die plaatsvinden in de vroege stadia van…
We kennen allemaal momenten van stress, of het nu door werkdruk, persoonlijke verplichtingen of onverwachte gebeurtenissen komt. Meestal is dit tijdelijk en verdwijnt de spanning zodra de situatie voorbij is. Maar soms blijft stress aanhouden, zelfs wanneer de directe oorzaak verdwenen is. In dat geval spreken we van chronische stress. Deze vorm van stress kan diep in je leven ingrijpen en vraagt om serieuze aandacht. In deze blog leggen we uit wat chronische stress is, hoe het ontstaat, welke symptomen erbij horen, hoe het je dagelijks functioneren beïnvloedt en wat je eraan kunt doen.
Wat is Chronische Stress?
Chronische stress ontstaat wanneer je langdurig onder druk staat en het lichaam constant in een verhoogde staat van alertheid verkeert. Dit kan komen door externe factoren, zoals werkdruk of relationele problemen, maar ook door interne factoren, zoals diepgewortelde angsten of traumatische ervaringen. Je lichaam en geest zijn continu ‘aan’, zonder de tijd om te herstellen, wat uiteindelijk leidt tot uitputting.
In tegenstelling tot acute stress, die een directe en kortdurende reactie is op een stressvolle situatie, is chronische stress een sluipende belasting die vaak niet vanzelf weggaat. Het is alsof je lichaam vastzit in de stressmodus, zelfs wanneer er geen direct gevaar of probleem meer is.
Hoe Ontstaat Chronische Stress?
Chronische stress kan op verschillende manieren ontstaan, en de oorzaken verschillen per persoon. Hieronder staan de meest voorkomende factoren die bijdragen aan het ontstaan van chronische stress: Stressoren in het dagelijks leven: Wanneer je te veel stressfactoren hebt, zoals werkdruk, financiële problemen, relationele spanningen of gezondheidsklachten, kan dit leiden tot een ophoping van stress. Als je deze factoren niet goed kunt verwerken of geen tijd hebt om te ontspannen, blijft je lichaam in een constante staat van spanning. Trauma of onveilige situaties in de kindertijd: Chronische stress kan ook ontstaan door ervaringen uit je vroege jeugd. Kinderen die opgroeien in een onveilige omgeving, zoals in een huis met veel conflicten, verwaarlozing, of mishandeling, kunnen later in hun leven gevoeliger zijn voor stress. Het zenuwstelsel leert dan om continu alert te zijn, zelfs als er geen directe bedreiging is. Te veel ‘aan staan’: In onze moderne samenleving staan we vaak voortdurend ‘aan’. Werk, sociale media, verwachtingen van anderen en de druk om altijd maar productief te zijn, kunnen ervoor zorgen dat we nooit echt ontspannen. Dit constante ‘aan staan’ maakt het moeilijk om tot rust te komen, wat bijdraagt aan chronische stress. Persoonlijkheid en perfectionisme: Mensen die geneigd zijn perfectionistisch te zijn of alles onder controle willen houden, lopen een groter risico op chronische stress. Het gevoel dat je altijd meer moet doen of dat niets goed genoeg is, zorgt voor een voortdurende interne druk.
Symptomen van Chronische Stress
De symptomen van chronische stress kunnen zowel fysiek als mentaal zijn en variëren per persoon. Vaak zijn de eerste tekenen subtiel, maar na verloop van tijd kunnen ze je leven ingrijpend beïnvloeden. Veelvoorkomende symptomen zijn:
Lichamelijke klachten: zoals hoofdpijn, spierpijn, vermoeidheid, hartkloppingen en maag- of darmklachten.
Slaapproblemen: moeite met in slaap vallen, doorslapen, of onrustig slapen.
Gevoel van uitputting: je voelt je constant moe, zelfs na een goede nachtrust.
Geheugen- en concentratieproblemen: het kan lastig zijn om je te concentreren of je vergeet vaker dingen.
Emotionele instabiliteit: je bent sneller prikkelbaar, angstig, of verdrietig.
Verzwakt immuunsysteem: door de stress wordt je weerstand lager, waardoor je vatbaarder bent voor ziektes.
Hoe Beïnvloedt Chronische Stress je Dagelijks Functioneren?
Chronische stress kan je dagelijks functioneren op verschillende manieren verstoren. Het voortdurende gevoel van spanning en onrust maakt het moeilijk om je te concentreren, te presteren of van alledaagse activiteiten te genieten. Je bent voortdurend bezig met piekeren of voelt je opgejaagd, wat een impact heeft op zowel je werk als je persoonlijke leven.
Op het werk kun je bijvoorbeeld merken dat je minder productief bent, je deadlines niet haalt, of simpelweg overweldigd raakt door taken die je eerder moeiteloos aankon. In je privéleven kan stress leiden tot spanningen in je relaties of het vermijden van sociale situaties omdat alles te veel aanvoelt.
De Gevolgen van Chronische Stress op Lange Termijn
Als chronische stress niet wordt aangepakt, kan dit leiden tot ernstige gezondheidsproblemen, zowel fysiek als mentaal. Enkele mogelijke gevolgen zijn:
Hart- en vaatziekten: Langdurige stress verhoogt de bloeddruk en kan bijdragen aan hart- en vaatziekten.
Depressie en angststoornissen: Chronische stress kan uiteindelijk leiden tot depressie of angststoornissen.
Burn-out: Wanneer je lichaam en geest te lang onder spanning staan, kun je opgebrand raken en een burn-out ontwikkelen.
Verzwakt immuunsysteem: Door de constante spanning wordt je immuunsysteem verzwakt, waardoor je vatbaarder wordt voor ziektes en infecties.
Maag- en darmproblemen: Chronische stress kan bijdragen aan maagzweren, het prikkelbare darm syndroom (PDS) of andere spijsverteringsproblemen.
Wat Kun Je Doen Tegen Chronische Stress?
Gelukkig zijn er verschillende manieren om chronische stress te verminderen en je leven weer in balans te brengen. Hier zijn enkele stappen die je kunt nemen om stress onder controle te krijgen:
1. Herken de bron van stress: Probeer te identificeren welke situaties of gedachten je stress veroorzaken. Dit kan je helpen om beter te begrijpen hoe je hiermee kunt omgaan.
2. Leer ontspannen: Ontwikkel gezonde manieren om stress te verminderen, zoals ademhalingsoefeningen, meditatie, yoga of mindfulness. Deze technieken kunnen je helpen om te ontspannen en de spanning los te laten.
3. Beweeg regelmatig: Lichaamsbeweging is een bewezen methode om stress te verminderen. Het bevordert de aanmaak van endorfine, wat je helpt je beter te voelen.
4. Zorg voor een gezonde balans: Probeer een balans te vinden tussen werk en ontspanning. Zorg voor voldoende rustmomenten en stel duidelijke grenzen om overbelasting te voorkomen.
4. Zoek professionele hulp: Als je merkt dat de stress je leven blijft beheersen, kan het helpen om met een psycholoog te praten. Therapie kan je ondersteunen bij het verwerken van onderliggende oorzaken en het ontwikkelen van gezondere copingstrategieën.
Kan je wat hulp gebruiken in het aanpakken van stressklachten? Neem dan contact met ons op. Binnen onze praktijk bieden we passende hulp voor iedereen.
In onze Blog over psychologie vind je meer artikelen over diverse klachten en behandelingen
COVID-19 houdt voor velen niet op na het doormaken van de acute fase. Duizenden mensen blijven maanden na hun besmetting last houden van een breed scala aan symptomen, een aandoening die we kennen als long COVID. De klachten lopen uiteen van intense vermoeidheid en cognitieve problemen, zoals “brain fog”, tot ademhalingsproblemen, pijn en emotionele instabiliteit. Terwijl er nog volop onderzoek wordt gedaan naar effectieve behandelmethoden, bieden technieken zoals biofeedback en neurofeedback mogelijk nieuwe kansen voor verlichting van deze klachten. In dit artikel duiken we in de werking van deze therapieën en verkennen we het bestaande onderzoek naar hun potentieel voor long COVID-patiënten.
Wat is Long COVID?
Long COVID, ook wel post-COVID-syndroom, verwijst naar een verzameling symptomen die weken of maanden na de acute infectie blijven bestaan. De meest voorkomende klachten zijn:
Long COVID is een complex en multifactorieel probleem waarbij verschillende systemen in het lichaam betrokken zijn. Deze klachten hebben te maken met ontregelingen van het autonome zenuwstelsel, chronische ontstekingen, schade aan organen, immuundisfunctie, endotheel- en microvasculaire problemen, neurologische en psychischeproblemen en een verstoorde energieregulatie. Dit maakt biofeedback en neurofeedback mogelijk tot waardevolle interventies omdat ze inspelen op verschillende aspecten van deze ontregelingen.
Wat is biofeedback en hoe kan het helpen bij Long COVID?
Biofeedback is een niet-invasieve therapeutische techniek waarbij sensoren op het lichaam worden geplaatst om fysiologische processen te meten, zoals hartslag, ademhaling, spierspanning en huidtemperatuur. Deze gegevens worden in realtime teruggekoppeld, zodat de patiënt inzicht krijgt in hoe het lichaam reageert op stress of ziekte. Door deze informatie te gebruiken, kunnen patiënten leren hun lichaamsfuncties beter te beheersen en zo symptomen te verlichten. Potentiële voordelen voor long COVID-patiënten:
1. Ademhalingsproblemen verbeteren: Veel long COVID-patiënten ervaren kortademigheid of moeite met ademhalen, vergelijkbaar met klachten bij chronische longziekten zoals COPD. Onderzoek uit 2020 toonde aan dat biofeedback kan helpen bij het verbeteren van ademhalingspatronen en het verminderen van kortademigheid door ademhalingsoefeningen te optimaliseren en stress te verminderen.
2. Stress en angst verminderen: Chronische stress en angst kunnen bestaande symptomen verergeren en het herstelproces vertragen. Studies laten zien dat biofeedback effectieve resultaten biedt bij het verlagen van stressniveaus door mensen te leren hun hartslag en ademhaling te reguleren . Aangng COVID vaak gepaard gaat met angst en stress, kan biofeedback helpen de emotionele belasting te verminderen.
3. Slaapproblemen aanpakken: Slaapstoornissen zijn veelvoorkomend bij long COVID. Het verbeteren van ademhalingspatronen en het verminderen van stress via biofeedback kan ook bijdragen aan een betere nachtrust.
Neurofeedback: Een veelbelovende optie voor cognitieve herstel
Neurofeedback, een specifieke vorm van biofeedback, richt zich op de activiteit in de hersenen. Het maakt gebruik van EEG (elektro-encefalografie) om hersengolven in kaart te brengen en terug te koppelen aan de patiënt. Het doel is om patiënten te leren hun hersenactiviteit te reguleren, wat helpt bij cognitieve functies en emotionele balans. Potentiële voordelen voor long COVID-patiënten:
Herstel van cognitieve functies: Veel mensen met long COVID ervaren problemen zoals geheugenverlies, concentratiestoornissen en ‘brain fog’. Een studie uit 2017 naar patiënten met traumatisch hersenletsel toonde aan dat neurofeedback hun cognitieve functies significant verbeterde . Aangezien dieve klachten bij long COVID vergelijkbaar zijn met die bij hersenletsel, lijkt neurofeedback ook hier nuttig te kunnen zijn. Vermoeidheid verminderen: Neurofeedback is in eerdere studies ook succesvol toegepast bij chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS). In een studie uit 2020 bleek dat neurofeedback vermoeidheidssymptomen bij CVS-patiënten kon verlichten en hun kwaliteit van leven verbeterde . Aangezien vermoeid van de meest invaliderende symptomen van long COVID is, zou neurofeedback hierin een belangrijke rol kunnen spelen. Verbetering van emotionele regulatie: Neurofeedback kan helpen de hersenactiviteit te balanceren en stressgerelateerde hersengolven te normaliseren. Dit is vooral nuttig voor mensen met long COVID die last hebben van angst of depressie. Er zijn aanwijzingen dat het trainen van specifieke hersengolven kan helpen bij het herstellen van emotionele stabiliteit en het verbeteren van de algehele gemoedstoestand .
Onderzoek en behandelmogelijkheden voor Long COVID
Hoewel er nog geen grootschalige studies zijn die specifiek biofeedback en neurofeedback bij long COVID hebben onderzocht, suggereren bestaande onderzoeken naar andere aandoeningen met vergelijkbare symptomen dat deze therapieën veelbelovend kunnen zijn. Bijvoorbeeld, een lopend onderzoek naar het gebruik van biofeedback om de hartslagvariabiliteit (HRV) te verbeteren bij long COVID-patiënten laat hoopvolle resultaten zien. Een betere HRV duidt op een verbeterde balans in het autonome zenuwstelsel, wat essentieel is voor herstel bij long COVID .
Conclusie: Een holistische aanpak van Long COVID
Long COVID is een complexe aandoening die het hele lichaam kan beïnvloeden, van het ademhalingssysteem tot de hersenen. Biofeedback en neurofeedback bieden een veilige, niet-invasieve aanpak om symptomen te verlichten door patiënten te helpen controle te krijgen over hun fysiologie en hersenactiviteit. Hoewel verder onderzoek nodig is om de specifieke effecten bij long COVID te bevestigen, zijn er sterke aanwijzingen dat deze therapieën kunnen helpen bij ademhalingsproblemen, vermoeidheid, cognitieve klachten en emotionele onbalans.
Voor patiënten die geen baat hebben bij traditionele behandelmethoden of op zoek zijn naar aanvullende therapieën, kunnen biofeedback en neurofeedback waardevolle opties zijn. Raadpleeg een specialist om te bepalen of deze benaderingen geschikt zijn voor jouw specifieke situatie.
Wil je meer weten over deze behandelmethoden, neem dan gerust contact op.
In onze Blog over psychologie vind je meer artikelen over diverse klachten en behandelingen
Een burn-out ontstaat vaak na een lange periode van overbelasting, waarin rust en herstel niet voldoende aan bod komen. Veel mensen ervaren extreme vermoeidheid, moeite met concentreren, emotionele uitputting of zelfs lichamelijke klachten zoals spanningen en hoofdpijn. Het goede nieuws is dat herstel mogelijk is – en dat dit herstel niet alleen gaat over rust, maar ook over actief werken aan verandering en persoonlijke groei.
Bij BrainNetwork bieden we zowel coaching als behandeling aan voor mensen met burn-outklachten. Onze aanpak helpt je om niet alleen te herstellen, maar ook nieuwe inzichten te krijgen waarom je dingen op een bepaalde manier doet, hoe je met stress omgaat en hoe je in de toekomst beter voor jezelf kunt zorgen.
Herstel van Burn-out: Waar begin je?
Het herstellen van een burn-out gaat verder dan alleen rust nemen. Je hebt de juiste begeleiding en ondersteuning nodig om niet alleen te herstellen, maar ook sterker terug te komen. Onze coaching en behandeling richten zich op verschillende aspecten van je herstel:
1. Herken de signalen en neem ze serieus
Een belangrijke eerste stap is het erkennen van de burn-out en de bijbehorende signalen. Veel mensen blijven doorgaan terwijl ze zich al uitgeput voelen, wat het herstelproces alleen maar langer kan maken. Wij helpen we je om beter naar je lichaam en geest te luisteren en de noodzaak van rust en herstel te erkennen.
2. Coaching voor inzicht en zelfbewustzijn
In de coachingtrajecten bij burn-out kijken we samen naar de oorzaken van je klachten. Wat heeft geleid tot de burn-out? Dit kan bijvoorbeeld te maken hebben met werkdruk, moeite met grenzen stellen of perfectionisme. Coaching helpt je om inzicht te krijgen in deze patronen en nieuwe strategieën te ontwikkelen om hier anders mee om te gaan. Je leert bijvoorbeeld om beter prioriteiten te stellen, grenzen te bewaken, dingen los te laten en effectiever met stress om te gaan.
3. Behandeling voor mentale en fysieke ondersteuning
Bij BrainNetwork hebben we een brede aanpak waarbij we verder kijken dan alleen de mentale belasting. We hanteren een holistische aanpak die zich richt op zowel lichaam als geest. Denk aan aandacht voor je leefstijl: hoe je voeding, beweging en slaap een rol spelen in je herstel. Kleine veranderingen in deze gebieden kunnen een groot verschil maken voor je energiebalans en algehele welzijn.
4. Biofeedback en Neurofeedback voor Stressmanagement
Een belangrijk onderdeel van onze behandeling kan biofeedback of neurofeedback zijn. Hiermee krijg je inzicht in hoe je lichaam op stress reageert en/of uit balans is geraakt, bijvoorbeeld door het meten van je hartslag of hersenactiviteit. Dit geeft je de mogelijkheid om bijvoorbeeld actief te werken aan het reguleren van je stressniveau, zodat je je lichaam beter leert ontspannen en signalen van stress tijdig kunt herkennen.
5. Herstel van werk- en leefbalans
Veel mensen met een burn-out ervaren dat hun werk-privébalans uit evenwicht is geraakt. Tijdens de sessies helpen we je om deze balans opnieuw te herstellen. We bespreken samen welke veranderingen nodig zijn, zowel op het werk als in je persoonlijke leven, om te voorkomen dat je weer over je grenzen gaat. Dit kan variëren van praktische aanpassingen in je dagindeling tot het leren ‘nee’ zeggen tegen extra taken.
6. Leer actief om te gaan met stress
Naast rust is het belangrijk om tijdens het herstel actief te werken aan nieuwe manieren om met stress om te gaan. In onze coaching en behandeling leren we je technieken zoals ademhalingsoefeningen, mindfulness of ontspanningsoefeningen die je helpen om beter met stressvolle situaties om te gaan. Dit voorkomt dat stress zich opnieuw ophoopt en je weer richting burn-out beweegt.
7. Wees geduldig met jezelf
Herstellen van een burn-out is een proces dat tijd vraagt. Tijdens het coachingtraject moedigen we je aan om realistische verwachtingen te hebben over je herstel en niet te snel te veel van jezelf te eisen. We werken stap voor stap, met aandacht voor zowel de kleine als de grotere successen. Het herstelproces draait om geduld en consistentie, zodat je sterker terugkomt en beter voorbereid bent op de toekomst.
Jouw weg naar herstel
Of je nu kiest voor coaching, behandeling of een combinatie van beide, onze aanpak is altijd op maat gemaakt. Tijdens een kennismakingsgesprek bespreken we samen jouw situatie en kijken we naar welke aanpak het beste bij jou past. We geloven in een persoonlijke en holistische benadering die jou helpt om weer in balans te komen en tools te ontwikkelen om in de toekomst beter met stress om te gaan.
Bij BrainNetwork begeleiden we je in jouw herstelproces. Wil je meer weten over onze coaching en behandelingsmogelijkheden bij burn-out? Neem dan gerust contact met ons op. We staan klaar om je te ondersteunen.
In onze Blog over psychologie vind je meer artikelen over diverse klachten en behandelingen
Je wilt jezelf bewijzen en je wilt presteren: dit lijkt je leven beter te maken. Fouten maken? Daar is geen ruimte voor! En als er dan toch een keer iets misgaat, neem je het jezelf enorm kwalijk. Als je jezelf hierin herkent, is er een grote kans dat je perfectionistisch bent. Pas op dat je er niet in doorslaat: in dit artikel leggen we uit waarom perfectionisme gevaarlijk kan zijn én wat je eraan kunt doen.
We willen allereerst antwoord geven op de vraag: wat is perfectionisme nu precies? Het gaat om een denkwijze die is gestoeld op het stellen van hoge standaarden. Dit baseren we zowel op onze identiteit (wie we zijn) als onze prestaties (wat we doen). We vinden het belangrijk om alles perfect te doen en vooral geen fouten te maken. We willen onszelf bewijzen, om goedkeuring te krijgen of erbij te horen. Uit angst voor falen, willen we zoveel mogelijk de controle behouden en voelen we ons verantwoordelijk voor wat er om ons heen gebeurt, ook als we dit eigenlijk niet in eigen handen hebben.
Al gauw stellen we onhaalbare eisen aan onszelf door perfectionistisch te zijn. Voor ons gevoel doen we het namelijk nooit goed genoeg. We zijn enorm streng voor onszelf. Fouten zijn niet toegestaan, want alles moet perfect gaan zodat we ons nergens voor hoeven te schamen. Gaat er toch iets mis? Dan voldoen we niet aan de verwachting, en nemen we het onszelf enorm kwalijk.
Perfectionisme lijkt goed, maar dat is het niet altijd
Veel mensen denken in eerste instantie dat perfectionisme iets goeds is, omdat het bevlogenheid en betrokkenheid toont. Het wordt dan ook wel genoemd als positieve eigenschap, tijdens een sollicitatiegesprek bijvoorbeeld. Er zit echter een dunne lijn tussen positieve bevlogenheid en te ver gaan in deze bevlogenheid. Kijk hieronder maar eens naar de positieve én negatieve eigenschappen van perfectionisme.
Positieve eigenschappen
– Doorzetten
– Proactief zijn
– Loyaal zijn
– Betrokken zijn
– Betrouwbaar zijn
– Doelgericht zijn
– Detailgericht zijn
– Gestructureerd zijn
Negatieve eigenschappen:
– Nooit tevreden zijn
– Inefficiënt zijn
– Moeite hebben met loslaten
– Starheid tonen
– Zwart-wit-denken
– Doemdenken
– Uitstellen
– Vermijden
Perfectionisme kan een zelfvernietigende eigenschap zijn, als je er te ver in gaat. Hier is sprake van als je te hoge, onrealistische standaarden stelt. Op de website van Psychologie Magazine kan je testen hoe perfectionistisch jij bent. Je kunt er al snel in doorslaan, wat maakt dat je de teugels te stevig vasthoudt en maar weinig vrijheid ervaart in het leven. Nog erger: perfectionisme kan verschillende negatieve gevolgen hebben voor je gezondheid, waar we verderop in dit artikel meer over toelichten.
Verschillende vormen van perfectionisme
Hewitt en Flett hebben in een bekend onderzoek uit 1991 gesteld dat er drie soorten perfectionisme te onderscheiden zijn. In dit artikel gaan we met name in op de eerste en derde soort.
1. Perfectionisme gericht op jezelf (interne druk)
Je stelt onrealistisch hoge standaarden aan jezelf. Je bent kritisch naar jezelf, concentreert je op tekortkomingen en hebt moeite met het accepteren van je eigen fouten.
2. Perfectionisme gericht op anderen
Je stelt onrealistisch hoge standaarden aan anderen. Je wilt dat anderen perfect zijn en beoordeelt het gedrag van anderen op strenge wijze.
Deze vorm van perfectionisme betreft de overtuiging dat je moet voldoen aan de hoge standaarden van anderen. Je hebt het idee dat mensen om je heen onrealistische verwachtingen van jou hebben, je streng beoordelen en druk op je uitoefenen om perfect te zijn. Dit kan daadwerkelijk zo zijn, maar ook vaak dénken we dat dit het geval is, terwijl het in werkelijkheid helemaal niet zo blijkt te zijn.
Perfectionisme in de prestatiemaatschappij
We leven in een prestatiemaatschappij en een markt gedreven samenleving, waarin we steeds maar meer willen en beter willen worden. We willen een goede baan, een groot huis, dure kleding, een mooie auto, een grote vriendengroep en een goed lichaam. Eigenlijk moet alles tiptop in orde zijn. Dit zorgt ervoor dat perfectionisme in opkomst is – met name de laatste vorm in de hierboven genoemde drie soorten: sociaal voorgeschreven perfectionisme.
Perfectionisme komt steeds vaker voor en vaak ook al op jonge leeftijd, bij kinderen. We krijgen immers al op jonge leeftijd opgelegd dat we alles goed moeten doen, waardoor we al snel een hekel krijgen aan fouten maken. Onze omgeving verwacht vaak veel van ons en is niet bang om te oordelen. Ook social media hebben een grote invloed: iedere dag zien we hier weer beelden van mensen die een perfect leven lijken te leiden. Hier willen we zelf ook aan voldoen, want anders zijn we niet interessant genoeg.
Hoe herken je perfectionisme?
Hoe weet je nu of jij last hebt van perfectionisme? Bijna iedereen doet zijn of haar best en werkt hard, en vrijwel niemand vindt het leuk om fouten te maken. Maar maakt dat je direct (te) perfectionistisch?
Het draait met name om je mindset, waaruit blijkt dat je te hoge standaarden aan jezelf stelt. De volgende kenmerken kunnen duiden op perfectionisme:
– Je moet veel van jezelf. Elke dag keihard werken, drie keer per week sporten, wekelijks verschillende vrienden opzoeken. Het moet allemaal gebeuren, en je wilt het liefst geen afspraken missen – ook als je er geen zin in hebt. Aan ontspanning kom je nauwelijks toe, dat heeft geen prioriteit.
– Je vindt jezelf nooit goed genoeg. Hoewel je al zoveel moet van jezelf, is het nooit goed genoeg. Je hebt het gevoel dat het altijd beter kan en je legt de lat steeds hoger, ook als anderen aangeven dat het wel goed genoeg is.
– Je gaat vaak over je grenzen heen. Opgeven is voor jou geen optie, zelfs als je dat eigenlijk liever zou doen. Het maakt dat je vaak over je grenzen heengaat, omdat je geen ‘nee’ durft te verkopen.
– Je piekert regelmatig. Perfectionisten zijn vaak grote twijfelkonten en piekeraars. Zit het wel goed met je relatie, werk, sociale contacten en uiterlijk? Het kan leiden tot besluiteloosheid.
– Je bent vaak op zoek naar bevestiging van anderen. Je hebt veel goedkeuring nodig van bijvoorbeeld je partner, vrienden en collega’s. Pas dan heb je weer wat meer vertrouwen in jezelf, als het al lukt om een compliment aan te nemen.
– Je bent bang voor afwijzing. Je voelt je minderwaardig en bent bang om te worden afgewezen. Negatieve feedback van anderen versterkt dit gevoel.
– Je laat niet alles van jezelf zien. Om potentieel gevaar of een fout te voorkomen, laat je niet alles van jezelf zien. Je houdt de schijn liever op dan dat je zegt hoe je je echt voelt. Ook geef je niet altijd je mening, uit angst om iets geks te zeggen.
– Je wilt geen hulp vragen. Hoewel je hulp soms best goed zou kunnen gebruiken, laat je het liever om ernaar te vragen. Dit voelt namelijk als falen.
Omgaan met fouten maken
Je kunt bij perfectionisme herkennen verder kijken naar de manier waarop je omgaat met fouten. Stel je krijgt een tegenvallende beoordeling, op school of werk. Denk je dan: ‘Erg jammer, maar dat kan een keer gebeuren. Ik ben nog steeds een goed mens.’ Of denk je: ‘Ik heb enorm gefaald en ik ben niet goed genoeg in wat ik doe. Ik ben niet de moeite waard.’ Het tweede antwoord is een perfectionistische denkwijze. Zeker als je dit al denkt bij kleine, niet-kritieke fouten, is hier sprake van.
Je hebt een onrealistisch kritische kijk op jezelf bij perfectionisme. Je rekent het jezelf enorm zwaar aan als je een fout maakt, en je schaamt je diep. Hieruit blijkt ook dat er een link is tussen perfectionisme en faalangst, waarin zelfkritiek en zelftwijfel een grote rol spelen. Er kunnen heftige emoties optreden: je bent boos op jezelf als er iets fout gaat, waarbij je meestal lang teleurgesteld blijft of zelfs helemaal in de put kunt raken. Fouten kun je dus moeilijk loslaten. Verder probeer je falen te voorkomen, door heel hard je best te doen en alles vooraf te calculeren. Dit kan er ook voor zorgen dat je sneller opgeeft of iets gaat vermijden, als er een kans op een fout dreigt te ontstaan.
Negatieve gevolgen van perfectionisme
Perfectionisme kan negatieve gevolgen hebben, met name voor de gezondheid. Door jezelf altijd maar te willen bewijzen, ervaar je stress. Perfectionisme maakt dat je te veel stress of chronische stress ervaart. Dit heeft meer invloed op je lichaam dan je misschien zou denken.
Het kan nog erger worden als je blijft toegeven aan het leiden van een zo perfect mogelijk bestaan met onrealistische eisen. Verschillende lichamelijke klachten worden gekoppeld aan perfectionistische neigingen, waaronder chronische vermoeidheid, chronische hoofdpijn, een verstoorde spijsvertering, nek- en rugklachten en slapeloosheid. Ook veel klinische problemen worden hieraan gekoppeld. Dit zijn onder andere burn-out, depressie, angsten, dwangstoornissen, eetstoornissen, persoonlijkheidsstoornissen en zelfbeschadiging. Hoe erger perfectionisme is, hoe groter de kans op een of meerdere klachten wordt.
Dit vormt de belangrijke reden om perfectionisme te signaleren en aan te pakken. Je kunt de bovenstaande klachten het best voorkomen, of anders snel in actie komen als je last ervaart door perfectionisme.
Hoe kun je perfectionisme loslaten?
Minder perfectionistisch zijn, is de oplossing om af te komen van de druk die je voelt of de klachten die je ervaart. Maar hoe doe je dat? Het is niet eenvoudig, omdat perfectionisme diepgeworteld zit. Toch is het mogelijk! Er zijn verschillende stappen die je kunt zetten, die we hieronder benoemen.
Van perfectionist naar optimalist
Ben je bang dat je niet meer genoeg kunt bereiken door je perfectionistische kant los te laten? Dat hoeft gelukkig niet zo te zijn. Verander van een perfectionist in een optimalist! De optimalist werkt met plezier en passie, streeft naar een goed resultaat en doet zijn of haar best, maar ziet het maken van fouten niet als falen en accepteert dat er iets mis kan gaan. De optimalist durft uitdagingen aan te gaan en leert van fouten. Dat is een gezonder uitgangspunt dan dat van de perfectionist.
Realiseer je dat doorslaan in perfectionisme niet goed is
Als je je er bewust van bent dat perfectionisme niet goed is, kan het lukken om minder perfectionistisch te zijn. Indien je te veel verantwoordelijkheid voelt en te hoge verwachtingen stelt, laat je je perfectionistische kant te vaak spreken. Je kan jezelf dan helpen door realistischer te zijn. Realiseer dat je jezelf voorbij rent, je je eigen grenzen negeert, je te kritisch bent en onrealistische doelen stelt. Leer jezelf om in te zien dat perfectionisme ook zelfvernietigend kan zijn. Zo klinkt het ineens helemaal niet meer zo aantrekkelijk meer om perfectionistisch te zijn.
Liever en zachter zijn voor jezelf
Nu je je realiseert dat perfectionisme niet goed is, kun je je focussen op liever en zachter zijn voor jezelf. Je hoeft de lat niet steeds maar hoger te leggen. Rem liever af als je ergens geen zin in hebt of als je lichaam een grens aangeeft. Draaf niet steeds door, maar pak vaker momenten van rust.
Liever zijn voor jezelf uit zich niet alleen in acties, maar ook in gedachten. Denk positiever over jezelf. Vertel jezelf dat je er mag zijn, dat je jezelf accepteert, dat je goed je best doet en dat dat voldoende is. Kijk naar je kwaliteiten en niet naar je minpunten. Zo zet je jezelf weer op de eerste plaats, in plaats van perfectionisme en onhaalbare standaarden. Je gaat weer van jezelf houden en je zelfvertrouwen neemt toe. Jij bent het waard!
Imperfectie leren omarmen: fouten maken mag!
We maken allemaal fouten. Dat is menselijk. Een belangrijke stap in het proces om minder perfectionistisch te worden, is het leren omarmen van imperfecties. Je mag gewoon fouten maken, daar hoef je niet bang voor te zijn. Sterker nog, hier kun je zelfs veel van leren. Zo word je door het maken van fouten uiteindelijk alleen maar beter in wat je doet, zowel persoonlijk als professioneel gezien. Je kunt dus juist groeien door minder perfectionistisch te zijn – iets wat je in eerste instantie misschien niet had verwacht! Neem het jezelf niet kwalijk als je fouten maakt, maar vertel jezelf dat fouten er mogen zijn én dat jij er mag zijn.
Zeg dit tegen jezelf, maar ook bijvoorbeeld als ouder tegen je kind. Laat blijken dat je trots bent op de moeite die je kind ergens in heeft gestoken, ook als het niet heeft uitgepakt zoals de verwachting was.
Luister naar wat jíj belangrijk vindt
We zijn gevoelig voor de verwachtingen van anderen, of de verwachtingen waarvan we dénken dat anderen ze van ons hebben. Laat dit los, zodat je minder druk gaat ervaren en de regie over je leven terugkrijgt. Ga na wat er echt belangrijk is voor jou. Luister naar je gevoel en intuïtie: laat je hart spreken! Zo kom je meer in de buurt van wat je wilt, in plaats van wat je moet. Als jij minder wilt gaan werken, je huis minder vaak wilt poetsen, maar eens in de drie jaar op vakantie wilt gaan of in een kleinere woning wilt gaan wonen, is dat helemaal goed. Probeer dit los te koppelen van verwachtingen van anderen. Dit is immers jouw leven: jij hebt de touwtjes in handen.
Durf om hulp te vragen
Hoe moeilijk het in eerste instantie ook voor je is, durf om hulp te vragen. Of het nu van een familielid, vriend of collega is. Je hoeft niet altijd maar alles zelf op te lossen.
Begeleiding van een psycholoog
Lukt het je niet om perfectionisme te verminderen en blijf je druk of klachten ervaren? Dan kan een psycholoog je helpen. Bij psychologie praktijk BrainNetwork helpen we je hier graag bij. Cognitieve gedragstherapie (CGT) kan effectief zijn, waarbij je meer inzicht krijgt in je gedrag, denkpatronen en gevoelens. Met Acceptance and Commitment Therapy (ACT) kunnen we je helpen om je persoonlijke veerkracht te ontwikkelen, en zo bereidheid te creëren om perfectionisme aan te pakken. Neem vrijblijvend contact met ons op om de mogelijkheden te bespreken. Altijd staat een persoonlijke en geïntegreerde aanpak centraal in onze praktijk.
Je leert tijdens een behandeling bij perfectionisme om minder resultaatgericht te zijn, minder de controle te willen behouden, meer fouten te durven maken en de fouten los te durven laten. Sterke emoties bij het maken van fouten nemen af. Je leert om meer afstand te nemen en te zien dat imperfecties niet problematisch zijn. Dit helpt je om zaken vanuit een ander, realistischer perspectief te bekijken, om uiteindelijk de lat te verlagen, minder kritisch naar jezelf te zijn en jezelf meer te waarderen.
Je komt hiermee dichter tot jezelf! Wat wil jíj maken van je leven, wat is voor jou belangrijk? Hier krijg je een duidelijker inzicht in. Door dit helder te hebben en hieraan te werken, zet je perfectionisme om in gezonde inspanning – en voorkom je dat je (opnieuw) doorslaat in perfectionisme.
Complex trauma verwijst naar langdurige en herhaalde traumatische ervaringen, meestal van interpersoonlijke aard, die plaatsvinden in de vroege stadia van…
Iedereen is wel eens bang of angstig. Angst is een natuurlijke reactie of dreiging of gevaar, het maakt ons alert en helpt ons uit gevaarlijke situaties te ontkomen. Maar soms kun je ook angstig zijn in situaties die geen gevaar opleveren of kan je angstreactie zo hevig zijn dat het je blokkeert. Deze vorm van angst noemen we dan meestal een paniekaanval. Een paniekaanval kan heel veel impact maken en als dit vaker voorkomt je ook sterk beperken in je dagelijks functioneren. In deze blog lees je meer over wat je kan doen bij een paniekaanval.
Mensen die veel angst ervaren, of last hebben van een angststoornis, kunnen daarbij ook last hebben van paniekaanvallen. Een angststoornis kenmerkt zich door een extreme en irreële angst voor bepaalde situaties. Deze angst kan zich in verschillende vormen en gradaties uiten (https://www.umcg.nl/-/angststoornis-over-de-ziekte). Vaak uit de angst zich in lichamelijke signalen die daarmee ook een kettingreactie teweeg kunnen brengen. Deze kettingreactie kan in sommige situaties leiden tot een paniekaanval. Een paniekaanval wordt gekenmerkt door plotselinge, korte periodes van intense angst. Daarbij ervaren mensen meestal ook hevige lichamelijke klachten zoals:
Sterk verhoogde hartslag & hartkloppingen
Hoge ademhaling, hyperventilatie en benauwdheid
Duizeligheid, het gevoel dat je flauw gaat vallen
Transpireren en trillen
Misselijkheid en last van je buik
Het gevoel dat je de controle verliest
Tintelende vingers of benen
Tijdens een paniekaanval kunnen de klachten zo hevig zijn, dat men de angst heeft om dood te gaan of flauw te vallen. Een gevoel van controle verliezen speelt hier vaak een grote rol. Om vervolgens deze vervelende fysieke signalen te voorkomen gaan mensen die eenmaal een paniekaanval hebben ervaren bepaalde situaties vaak uit de weg om een nieuwe aanval te voorkomen.
Hoe ontstaat een paniekaanval?
Een paniekaanval kan ontstaat doordat het lichaam per ongeluk (door bijv. extreme of langdurige stress) in de ‘vecht of vlucht’ modus schiet, waardoor het wordt overspoeld met chemische stofjes, zoals adrenaline. Deze versnellen de hartslag en ademhaling, en pompen het bloed naar de grote spieren om zich voor te bereiden op vechten of vluchten. Ook kan men schrikken van een bepaald gevoel in het lichaam (hartkloppingen, tintelende vingers, duizeligheid etc.). Je richt hier dan je aandacht op, waardoor het gevoel alleen maar toeneemt. Vervolgens raak je in paniek door de doemscenario’s die je bedenkt over het gevoel: ‘Krijg ik een hartaanval?’ of ‘Ik ga flauwvallen’.
Er kunnen verschillende oorzaken zijn voor het ontwikkelen van een angst en paniekstoornis en deze zijn niet altijd duidelijk aan te wijzen. Erfelijkheid kan ene rol spelen maar daarnaast zien we dat paniekstoornissen vaak ontstaan na een emotionele of stressvolle gebeurtenis, dit kan zowel een negatieve als positieve ervaring zijn (stichting ADF). Vervolgens is de ervaring zo hevig dat je graag een volgende aanval wil voorkomen. Als gevolg daarvan zien we dat mensen die één keer een paniekaanval hebben ervaren in een spiraal kunnen komen waar bij vermijding een grote rol gaat spelen (kennisnet VGCT).
Wat houdt het probleem in stand?
Vermijding en veiligheidsgedrag houdt je probleem in stand en zorgt ervoor dat paniekaanvallen blijven optreden (zie: figuur hieronder). Door te vermijden vertel je jezelf eigenlijk: ik heb het probleem vermeden en daardoor is mijn angstige gedachte niet tot waarheid geworden. Of: ‘Ik ben niet gaan hardlopen, want door de snelle hartslag krijg ik een paniekaanval. De reden dat ik nu geen paniekaanval heb gehad, is omdat ik niet ben gaan hardlopen. Door middel van vermijding houdt je dus je angsten in stand.
Om je angstklachten te verminderen is het dus enorm belangrijk om vermijding en veiligheidsgedrag te laten vallen. Met veiligheidsgedrag bedoelen we vermijding door middel van het uitvoeren van bepaalde gedragingen, om jezelf een veilig gevoel te geven, of een bepaald gevoel voor te zijn. Dit kan bijvoorbeeld zijn dat je op je ademhaling gaat letten om die onder controle te houden, omdat je bang bent anders een hartaanval te krijgen. Hier leer je jezelf opnieuw aan dat een goede uitkomst veroorzaakt wordt door jouw eigen handelingen. Er is geen ruimte voor de hersenen om het tegendeel te leren en dus houdt dit de angsten in stand.
Wat kan je zelf doen bij een paniekaanval?
Preventie
Paniek ontstaat vaak door lange periodes van stress en overbelasting. Hierdoor raakt je sympathisch zenuwstelsel (verantwoordelijk voor de actieve toestand van lichaam) ontregeld. Het is daarom belangrijk om te zorgen dat die stress en spanning iets uit je lichaam verdwijnt. Hierdoor ontstaat er een betere balans in het zenuwstelsel, waardoor je lichaam weer leert om ook in de ontspannen modus te verkeren.
Ons lichaam en brein werkt als het ware op basis van bepaalde drempelwaarde, bijvoorbeeld een hoeveelheid stress die je aankan. Deze waarde verschillen per persoon maar soms ook per periode en zijn afhankelijk van je algehele gemoedstoestand. Hoe verder je er vanaf zit, hoe beter je een stressor of gebeurtenis aankunt zonder ervan in paniek te raken.
Dingen als spanning door zorgen, vastzittende spieren of over alertheid zijn niet bevorderlijk voor je gemoedsrust en daarmee de drempelwaarde. Belangrijk is dus om te zorgen voor een meer ontspannen modus van je lichaam en brein om veerkrachtig te zijn in bepaalde situaties. Daarmee creëren je meer mentale ruimte om stress of vervelende gebeurtenissen te verwerken en met minder angst deze situaties het hoofd te bieden. Belangrijk om dus prioriteit te geven aan ontspanning en signalen van je lichaam. Spierontspannings- of ademhalingsoefeningen zoals bijvoorbeeld hartcoherentie kunnen daarbij helpen om die balans te vinden.
Acceptatie
Er zijn dus verschillende manieren om een paniekaanval te voorkomen, maar wanneer de paniekaanval al in gang is gezet, is het het belangrijkst om het te erkennen en te accepteren. Erken dat je bang bent en in paniek begint te raken, ben je bewust van de fysieke reacties in je lichaam ren realiseer je ook dat deze weer over gaan.
Paniek leidt tot een tijdelijke reactie van het lichaam, een reactie die ook weer overgaat. Meestal duurt een paniekaanval maar een paar minuten. Hoe meer je je verzet tegen de paniek en de angst om de controle te verliezen hoe heviger de aanval vaak wordt. Leer jezelf het gevoel te accepteren en weet dat het weer over gaat.
Belangrijk is ook dat je een paniekaanval niet weg gaat ademen, maar dat je leert dat paniek komt en gaat. Hierdoor krijg je meer vertrouwen in het eigen lichaam. De kern van een paniekaanval is namelijk jouw eigen gedachte dat er iets catastrofaals gebeurt en je de controle kwijt raakt.
Schrijven
Wanneer je hebt geaccepteerd dat de paniek je kan overkomen, maar ook weer zal verdwijnen, helpt het misschien om de dingen die je ervaart op te schrijven. Wat voel je in je lichaam? Wat zijn je gedachten? Ben je ergens specifiek bang voor? Het opschrijven maakt dat je afstand kunt nemen van het probleem, alsof het van een ander is. Wellicht neemt de lading van de gevoelens af, en kun je er vanuit de ‘derde persoon’ naar kijken.
Misschien dat je achteraf inzicht hebt in wat nou de ‘oorzaak’ was van de aanval. Wat was de trigger om in paniek te raken? Hoe zag je week eruit? Heb je het toevallig erg druk gehad of veel stress ervaren?
Hulp bij paniekaanvallen
Angst en paniek ervaren we allemaal en is een gezonde en vaak nuttige reactie van ons brein en lichaam. Maar als paniek en angst je dag gaat beheersen en je belemmert in je functioneren is het belangrijk hier werk van te maken. Voor paniekaanvallen geldt zeker dat voorkomen makkelijker is dan genezen. Het is van belang dat je zorgt voor een algemene rusttoestand in je lichaam. Daardoor bereik je minder snel de drempelwaarde van paniek. Dit kun je doen door bijvoorbeeld ademhalings- of ontspanningsoefeningen in je dag te plannen, of andere rustmomentjes te pakken. Vermijding van ‘enge’ dingen of bepaalde situaties lijkt misschien op korte termijn de oplossing maar je houdt daarmee een en vicieuze cirkel in stand. Als je een paniekaanval krijgt, probeer je te focussen op acceptatie en bedenk je dat het vanzelf weer over gaat.
Een psycholoog kan je helpen om stap voor stap deze gewoonten te doorbreken en controle terug te nemen over je angsten. Wil je graag advies over je klachten om zoek je hulp van een psycholoog? Ons team van therapeuten in Zeist en Soest staan voor je klaar en helpen je graag.
Deze blog is geschreven door Ilse Mennen; psycholoog, biofeedback & neurofeedback therapeut en eigenaar van BrainNetwork. Ilse heeft veel ervaring als therapeut met de inzet van ervarings- en lichaamsgerichte behandelmethode zoals biofeedback en neurofeedback en schrijft regelmatig over haar ervaringen vanuit de praktijk.
Complex trauma verwijst naar langdurige en herhaalde traumatische ervaringen, meestal van interpersoonlijke aard, die plaatsvinden in de vroege stadia van…
