Vermoeidheid is een van de meest voorkomende klachten waar veel mensen mee te maken hebben. Of het nu gaat om een aanhoudende lage energie, een gevoel van constante uitputting, of moeite om de dag door te komen, vermoeidheid heeft grote gevolgen voor ons dagelijks functioneren. Het kan invloed hebben op onze productiviteit, sociale interacties en zelfs onze mentale gezondheid. Wat veel mensen echter niet weten, is dat voeding een belangrijke rol kan spelen in het bestrijden van vermoeidheid. Hier komt orthomoleculaire geneeskunde in beeld, een benadering die steeds meer aandacht krijgt vanwege haar focus op het herstellen van de gezondheid door middel van voedingsstoffen.
Wat is orthomoleculaire geneeskunde?
Orthomoleculaire geneeskunde richt zich op het optimaliseren van de gezondheid door het in balans brengen van de juiste voedingsstoffen in de juiste hoeveelheden. Dit gaat verder dan het idee van een standaard gezond dieet; het gaat om het geven van het lichaam precies wat het nodig heeft om optimaal te functioneren. Door het aanpassen van voeding, suppletie en leefstijl kan het lichaam herstellen en meer energie genereren.
Vermoeidheid kan veroorzaakt worden door verschillende factoren, zoals een tekort aan bepaalde vitamines en mineralen, hormonale disbalans, een verstoorde slaap, of chronische stress. Orthomoleculaire therapie kijkt naar het geheel van deze factoren en probeert de onderliggende oorzaken van vermoeidheid aan te pakken.
Hoe Vermoeidheid het Dagelijks Functioneren Beïnvloedt
Voor degenen die worstelen met chronische vermoeidheid, is de impact op het dagelijks leven enorm. Taken die normaal eenvoudig zouden zijn, zoals het huishouden, werken of sporten, kunnen ineens aanvoelen als een zware last. Concentratieproblemen, prikkelbaarheid en een gebrek aan motivatie kunnen optreden. Dit heeft niet alleen gevolgen voor de fysieke gesteldheid, maar ook voor de mentale en emotionele gezondheid.
Uit onderzoek blijkt dat mensen die last hebben van chronische vermoeidheid vaak moeite hebben om hun werk goed te doen, wat kan leiden tot meer fouten en een lager werktempo. Bovendien kan het sociale leven eronder lijden, omdat vermoeide mensen vaker sociale situaties vermijden, simpelweg omdat ze de energie niet hebben. Uiteindelijk kan langdurige vermoeidheid zelfs leiden tot een burn-out of depressie.
De Rol van Voedingsstoffen bij Vermoeidheid
Vermoeidheid kan vaak worden gekoppeld aan een gebrek aan essentiële voedingsstoffen. Een orthomoleculair therapeut kan door middel van bloedonderzoek of andere diagnostische methoden vaststellen waar precies tekorten liggen. Veelvoorkomende tekorten bij vermoeidheidsklachten zijn onder andere: Vitamine B12: Dit is een essentiële vitamine voor het energiemetabolisme. Een tekort kan leiden tot extreme vermoeidheid en concentratieproblemen. IJzer: IJzertekort, vooral bij vrouwen, kan leiden tot bloedarmoede, wat weer resulteert in lage energie en zwakte. Magnesium: Magnesium speelt een cruciale rol in de energieproductie en ontspanning van de spieren. Een tekort kan leiden tot vermoeidheid en spierkrampen. Omega-3 vetzuren: Deze vetzuren zijn belangrijk voor de hersenfunctie en stemming. Een gebrek hieraan kan bijdragen aan mentale vermoeidheid en depressieve gevoelens. Vitamine D: Vooral in de wintermaanden hebben veel mensen een tekort aan vitamine D, wat vermoeidheid en lusteloosheid kan verergeren.
Door deze tekorten aan te vullen met gerichte voedingssupplementen of veranderingen in de voeding, kan orthomoleculaire geneeskunde helpen om de energie weer te herstellen.
Intoleranties en Gevoeligheden voor Voedingsstoffen
Wat vaak over het hoofd wordt gezien, is dat vermoeidheid ook kan worden veroorzaakt door voedselintoleranties of -gevoeligheden. Dit zijn niet altijd directe allergische reacties, maar subtielere vormen van overgevoeligheid voor bepaalde voedingsmiddelen. Deze kunnen een grote impact hebben op je energieniveau zonder dat je je hiervan bewust bent. Veelvoorkomende stoffen die vermoeidheidsklachten kunnen veroorzaken door intolerantie zijn: Gluten: Bij mensen met coeliakie of glutenintolerantie kan de inname van gluten leiden tot ontstekingsreacties, wat weer resulteert in vermoeidheid, een opgeblazen gevoel en darmklachten. Lactose: Mensen die lactose-intolerant zijn, kunnen na het eten van zuivelproducten last krijgen van buikpijn, opgeblazen gevoel en energieverlies. Histamine: Sommige mensen hebben moeite met het afbreken van histamine, wat voorkomt in bepaalde voedingsmiddelen zoals oude kaas, rode wijn en gefermenteerde producten. Dit kan leiden tot vermoeidheid, hoofdpijn en andere fysieke klachten. Fructose: Overgevoeligheid voor fructose, een vorm van suiker die in veel fruit en bewerkte voedingsmiddelen zit, kan spijsverteringsproblemen en vermoeidheid veroorzaken. Het identificeren van deze voedingsintoleranties kan een cruciale stap zijn in het verminderen van vermoeidheidsklachten. Een orthomoleculair therapeut kan je helpen om deze gevoeligheden op te sporen en een dieet op te stellen dat past bij jouw lichaam. Door voedingsmiddelen te vermijden die je lichaam niet goed kan verwerken, kun je je energieniveau aanzienlijk verbeteren.
Holistische Aanpak bij Vermoeidheid
Binnen onze praktijk kijken wij naar vermoeidheidsklachten vanuit een holistisch perspectief. Dit betekent dat wij verder kijken dan alleen de symptomen. We nemen de volledige context van een persoon in overweging, zoals persoonsfactoren, stressniveau en leefstijlgewoonten. Stress, bijvoorbeeld, kan een belangrijke rol spelen in het ontstaan en in stand houden van vermoeidheid.
Naast de mentale en emotionele factoren kan voeding, net als in de orthomoleculaire geneeskunde, een belangrijke bijdrage leveren aan het herstel van energiebalans. Daarom werken wij vanuit een integrale aanpak, waarin we niet alleen naar psychologische aspecten kijken, maar ook aandacht besteden aan voeding en leefstijlfactoren. Door deze elementen te combineren, zijn we in staat om klachten op een diepere en meer duurzame manier aan te pakken.
Leefstijladviezen voor Meer Energie
Naast het aanvullen van voedingsstoffen, kijkt orthomoleculaire geneeskunde ook naar andere leefstijlfactoren die bijdragen aan vermoeidheid. Slaap, stressmanagement en beweging spelen hierin een belangrijke rol. Hier zijn enkele tips die orthomoleculaire therapeuten vaak aanraden: Optimaliseer je slaap: Zorg voor een consistent slaappatroon en creëer een rustgevende slaapomgeving. Slaap is essentieel voor het herstel van lichaam en geest. Vermijd overmatige suikerconsumptie: Suiker kan je energieniveau tijdelijk verhogen, maar veroorzaakt ook pieken en dalen in je bloedsuikerspiegel, wat leidt tot meer vermoeidheid. Beweeg regelmatig: Regelmatige lichaamsbeweging, vooral in de buitenlucht, stimuleert de bloedsomloop en verbetert de energie. Verminder stress: Chronische stress kan je energiereserves uitputten. Zoek manieren om stress te verminderen, zoals meditatie, ademhalingsoefeningen of yoga.
Een Holistische Benadering in de Praktijk
Het belangrijkste voordeel van een holistische benadering is dat we verder kijken dan de symptomen en op zoek gaan naar de onderliggende oorzaken. Of het nu gaat om voeding, stress, of persoonlijke factoren, ons doel is om samen met jou te werken aan een gezonder en energieker leven. Door deze aanpak kunnen mensen vaak aanzienlijke verbeteringen in hun energieniveau ervaren.
Als je worstelt met aanhoudende vermoeidheid en geen duidelijke medische oorzaak hebt gevonden, kan het de moeite waard zijn om onze holistische aanpak te overwegen. Samen met jou kunnen we een behandelplan opstellen dat is afgestemd op jouw unieke situatie, zodat je je energie terug kunt winnen en weer voluit kunt leven.
Wil je weten of wij je kunnen helpen? Neem dan contact met ons op.
In onze Blog over psychologie vind je meer artikelen over diverse klachten en behandelingen
Volgens Bessel van der Kolk is een gevoel van veiligheid en verbinding essentieel voor menselijke ontwikkeling en welzijn. Wanneer een trauma plaatsvindt, wordt deze basisveiligheid vaak abrupt verstoord. Trauma ontstaat niet alleen door wat er is gebeurd, maar vooral door de impact op het gevoel van veiligheid en de breuk in verbinding met jezelf en anderen.
Bij traumatische ervaringen raakt het zenuwstelsel overweldigd en blijven mensen vaak vastzitten in een “vecht-, vlucht- of bevries”-modus. Dit kan ervoor zorgen dat ze moeite hebben om zich veilig te voelen in hun eigen lichaam of bij anderen. De verbinding met zichzelf – het vermogen om emoties te voelen, het lichaam waar te nemen en vertrouwen te hebben in eigen intuïtie – wordt vaak ernstig verstoord.
Het missen van veiligheid
Een omgeving waarin veiligheid ontbreekt, zoals een gewelddadige jeugd, emotionele verwaarlozing of langdurige stress, versterkt het effect van trauma. Zonder veiligheid kan het brein niet ontspannen of leren, en raakt het voortdurend in een staat van hyperalertheid. Dit maakt het moeilijk om relaties aan te gaan of te herstellen.
Herstellen door verbinding
Van der Kolk benadrukt dat herstel begint met het herstellen van deze verbindingen. Dit gaat niet alleen over praten, maar over opnieuw leren voelen en in het moment aanwezig zijn. Therapieën zoals mindfulness, yoga, en lichaamsgerichte behandelingen zoals neurofeedback helpen mensen om weer contact te maken met hun lichaam, waar het trauma vaak nog opgeslagen zit.
Daarnaast speelt sociale verbinding een sleutelrol. Trauma geneest beter in de context van veilige relaties, waarin iemand zich gehoord en gezien voelt. Vertrouwen opbouwen en steun ervaren helpen het brein om oude patronen van onveiligheid los te laten.
Een nieuwe basis leggen
Veiligheid creëren – zowel intern als extern – is de eerste stap naar genezing. Dit betekent een veilige ruimte bieden waarin emoties er mogen zijn, grenzen gerespecteerd worden en het lichaam langzaam weer mag leren ontspannen. Het is een proces van geduld en zorg, waarin lichaam, geest en relaties stap voor stap weer in balans komen.
“Trauma ontneemt ons de verbinding, maar heling herstelt die,” zegt Van der Kolk. En dat biedt hoop.
In onze Blog over psychologie vind je meer artikelen over diverse klachten en behandelingen
Stress is een bekend fenomeen dat veel mensen dagelijks ervaren. Maar wist je dat stress een sterke invloed kan hebben op je darmen? Er is een directe verbinding tussen je hersenen en je darmen, ook wel de “hersen-darm-as” genoemd. Wanneer je stress ervaart, kan dit allerlei negatieve gevolgen hebben voor je spijsvertering en de gezondheid van je darmen. In deze blog gaan we dieper in op hoe stress darmproblemen kan veroorzaken, wat de gevolgen zijn en wat je kunt doen om deze problemen te verminderen.
Hoe stress darmklachten kan veroorzaken
Onze darmen worden vaak aangeduid als het “tweede brein” vanwege hun nauwe verbinding met het centrale zenuwstelsel. Deze communicatie gebeurt via de hersen-darm-as, een complexe wisselwerking tussen de hersenen en het spijsverteringsstelsel. Wanneer je stress ervaart, activeert je lichaam de “vecht-of-vlucht”-reactie. Dit betekent dat je zenuwstelsel signalen naar je darmen stuurt die de spijsvertering kunnen verstoren. Er zijn een paar belangrijke manieren waarop stress je darmen kan beïnvloeden:
Vertraagde Spijsvertering: Onder stress geeft je lichaam prioriteit aan overleving, wat betekent dat processen zoals de spijsvertering worden vertraagd. Dit kan leiden tot obstipatie en een opgeblazen gevoel.
Snellere Maaglediging: Aan de andere kant kan acute stress ervoor zorgen dat je darmen te snel werken, wat kan leiden tot diarree of buikpijn.
Veranderde Darmflora: Langdurige stress kan de balans van je darmbacteriën veranderen, wat leidt tot ontstekingen en een verhoogde gevoeligheid van de darmwand. Dit kan ook bijdragen aan aandoeningen zoals het prikkelbare darm syndroom (PDS).
Toegenomen Maagzuurproductie: Stress kan ervoor zorgen dat je maag meer zuur produceert, wat kan leiden tot maagklachten zoals brandend maagzuur of zelfs maagzweren op de lange termijn.
Wat zijn de gevolgen van darmklachten door stress?
De gevolgen van stress-gerelateerde darmklachten kunnen zowel fysiek als mentaal zijn. Enkele van de meest voorkomende gevolgen zijn:
Prikkelbare Darm Syndroom (PDS): Mensen die langdurig stress ervaren, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van PDS. Symptomen zijn onder meer buikpijn, diarree, obstipatie, en een opgeblazen gevoel.
Slaapproblemen: Darmklachten kunnen je slaap verstoren, vooral als je vaak last hebt van pijn of ongemak in de buik.
Verminderde weerstand: Omdat een groot deel van je immuunsysteem zich in je darmen bevindt, kan een verstoorde darmflora je vatbaarder maken voor ziektes.
Emotionele en psychologische impact: Chronische darmklachten kunnen leiden tot gevoelens van angst, depressie en isolement, wat de stress verder kan vergroten. Dit kan een vicieuze cirkel creëren waarbij de stress en darmklachten elkaar blijven versterken.
Wat kun je doen tegen stress en darmklachten?
Gelukkig zijn er manieren om de negatieve effecten van stress op je darmen te verminderen. Hier zijn enkele effectieve strategieën: Stressmanagement:
Ademhalingsoefeningen en meditatie: Door bewust ademhalingstechnieken te oefenen, kun je je zenuwstelsel kalmeren en de stressreactie in je lichaam verminderen. Mindfulness of meditatie kan ook helpen om je gedachten te verhelderen en je geest te ontspannen. Beweging: Regelmatige lichaamsbeweging, zoals wandelen, yoga of zwemmen, kan helpen om de spanning in je lichaam te verminderen en de doorbloeding van je darmen te verbeteren.
Gezonde Voeding:
Vezelrijke voeding: Het eten van voldoende vezels helpt de spijsvertering te reguleren en kan darmproblemen zoals obstipatie verminderen. Goede bronnen van vezels zijn volkoren granen, groenten, fruit en peulvruchten. Probiotica: Deze goede bacteriën kunnen helpen de balans in je darmflora te herstellen. Je kunt ze vinden in gefermenteerde voedingsmiddelen zoals yoghurt, kefir, en zuurkool, of als supplement. Hydratatie: Drink voldoende water gedurende de dag om je spijsvertering te ondersteunen. Een goede vochtbalans kan helpen om problemen zoals obstipatie te voorkomen.
Vermijd irriterende stoffen:
Alcohol en cafeïne kunnen de spijsvertering verstoren en stress verergeren. Probeer deze stoffen te verminderen als je vaak last hebt van darmklachten. Vermijd zware maaltijden: Grote maaltijden kunnen je spijsvertering belasten. Het kan helpen om kleinere, frequente maaltijden te eten in plaats van drie grote maaltijden per dag.
Zoek professionele hulp: Als je merkt dat je ondanks veranderingen in je levensstijl nog steeds ernstige stress en darmklachten ervaart, is het belangrijk om met een arts of therapeut te praten. Soms kan cognitieve gedragstherapie helpen om beter met stress om te gaan, en een orthomoleculair therapeut of diëtist kan je begeleiden bij het aanpassen van je dieet om je darmgezondheid te verbeteren.
Heb jij last van darmklachten en wil je graag verder onderzoeen wat er aan de hand is en wat je eraan kan doen. Bij BrainNetwork zijn er therapeuten die je er graag bij helpen. Neem voor meer informatie contact met ons op.
In onze Blog over psychologie vind je meer artikelen over diverse klachten en behandelingen
Neurofeedback is een steeds populairdere behandelmethode binnen de psychologische zorg. Het wordt gebruikt om diverse mentale en emotionele klachten effectief aan te pakken. In deze blog leggen we uit wat neurofeedback precies inhoudt, hoe de behandeling verloopt en voor welke klachten het een effectieve aanpak kan zijn.
Wat is Neurofeedback?
ONeurofeedback is een niet-invasieve behandelmethode waarbij hersenactiviteit gemeten en teruggekoppeld wordt naar de cliënt. Het doel is om patronen in de hersenactiviteit te veranderen en te optimaliseren. Neurofeedback werkt op basis van elektro-encefalografie (EEG), waarbij de elektrische activiteit van de hersenen in real-time wordt gemeten. De cliënt leert hierdoor, met behulp van feedback, zijn of haar hersenactiviteit aan te passen.
De behandeling is gericht op het trainen van de hersenen om functioneler te werken. Dit kan helpen bij het verminderen van klachten zoals concentratieproblemen, slaapproblemen, stress en angst. Het unieke aan neurofeedback is dat het direct inspeelt op de neurologische basis van deze klachten.
Hoe werkt een Neurofeedback behandeling?
De neurofeedback behandeling begint met een uitgebreide analyse van de hersenactiviteit door middel van een QEEG (Quantitatief Elektro-encefalogram). Dit is een uitgebreide hersenscan die de elektrische activiteit van de hersenen in kaart brengt.
Stap 1: QEEG-Analyse Tijdens een QEEG worden elektroden op het hoofd van de cliënt geplaatst om hersengolven te meten. Dit levert een gedetailleerd beeld op van de verschillende hersenactiviteiten in diverse frequentiebanden, zoals delta, theta, alfa en bèta. Deze frequenties zijn belangrijk omdat ze elk een andere rol spelen in ons functioneren. Bijvoorbeeld: Delta (0.5-4 Hz): Verantwoordelijk voor diepe slaap en herstel. Theta (4-8 Hz): Geassocieerd met ontspanning en creativiteit, maar ook met afdwalen en dromerigheid. Alfa (8-12 Hz): Geassocieerd met ontspanning zonder slaap, meditatie en bewustzijn van het lichaam. Bèta (12-30 Hz): Betrokken bij actieve concentratie, probleemoplossend denken en focus. Afwijkingen of disbalansen in deze frequenties kunnen vaak worden gekoppeld aan klachten zoals angst, depressie, ADHD of slapeloosheid. De QEEG-analyse geeft inzicht in welke hersengebieden en frequenties aandacht nodig hebben.
Stap 2: Gepersonaliseerde Training Op basis van de resultaten van de QEEG-analyse wordt een op maat gemaakt trainingsplan opgesteld. Tijdens de neurofeedbacksessies krijgt de cliënt via een computerscherm visuele of auditieve feedback over hun hersenactiviteit. Door te leren hoe ze hun hersenactiviteit in real-time kunnen sturen, worden disfunctionele patronen in de hersenactiviteit hersteld. De training richt zich vaak op specifieke gebieden in de hersenen en op specifieke frequenties die uit balans zijn. Bijvoorbeeld: Frontale gebieden: Betrokken bij focus, besluitvorming en emotionele regulatie. Training kan hier helpen bij ADHD, depressie of angststoornissen. Temporale gebieden: Belangrijk voor taal en geheugen, en vaak betrokken bij stress- en traumagerelateerde klachten. Hersenfrequenties: Als er bijvoorbeeld te veel bèta-activiteit in de hersenen is (overactiviteit), kan dit bijdragen aan angst en stress. Neurofeedback kan helpen om dit te verminderen door de hersenen te trainen om meer ontspanning (alfa-frequentie) te stimuleren.
Voor welke klachten is Neurofeedback geschikt?
Neurofeedback wordt succesvol ingezet bij diverse mentale, emotionele en neurologische klachten. Hieronder een overzicht van veelvoorkomende toepassingen:
ADHD en Concentratieproblemen Neurofeedback is een van de meest onderzochte behandelingen voor ADHD. Het helpt bij het reguleren van de hersenfrequenties die betrokken zijn bij aandacht en focus, waardoor symptomen zoals hyperactiviteit en impulsiviteit verminderen en de concentratie verbetert. Angststoornissen Mensen met angst ervaren vaak overmatige bèta-activiteit in hun hersenen, wat hen in een staat van verhoogde alertheid houdt. Neurofeedback helpt de hersenen om zich meer te ontspannen, waardoor de intensiteit van angst afneemt en rust kan terugkeren. Slaapproblemen Voor mensen met slapeloosheid of moeite om in slaap te vallen, kan neurofeedback helpen om de hersenactiviteit te balanceren. Dit bevordert ontspannende hersenpatronen, zoals alfa en theta, die cruciaal zijn voor een gezonde nachtrust. Depressie Neurofeedback kan helpen bij het reguleren van hersengebieden die betrokken zijn bij stemming en emotionele balans. Door deze gebieden te trainen, kan neurofeedback bijdragen aan het verlichten van somberheid en het verbeteren van de stemming. Stress en Burn-out Mensen met chronische stress of burn-out hebben vaak een verhoogde bèta-activiteit, wat leidt tot een constante staat van mentale en fysieke spanning. Ook kan er sprake zijn van een overmaat aan trage activiteit. Neurofeedback helpt om deze hersenactiviteit te verminderen en bevordert een toestand van ontspanning en herstel. Migraine en Hoofdpijn Neurofeedback kan bijdragen aan het verminderen van de frequentie en intensiteit van migraineaanvallen. Door de hersenen te trainen om beter om te gaan met spanningen en stress, kunnen migrainepatiënten verlichting ervaren. Trauma en PTSS (Posttraumatische Stressstoornis) Bij mensen met trauma of PTSS zijn bepaalde hersengebieden vaak overactief of juist onderactief. Neurofeedback helpt bij het reguleren van deze hersenactiviteit, waardoor traumagerelateerde klachten zoals angst, flashbacks en verhoogde prikkelbaarheid kunnen afnemen. Overprikkeling Mensen die snel overprikkeld raken, bijvoorbeeld door geluiden of andere zintuiglijke input, hebben vaak moeite om hun hersenen in een staat van rust te krijgen. Neurofeedback kan helpen de prikkelverwerking te reguleren en overmatige hersenactiviteit te verminderen, wat zorgt voor meer kalmte en balans in drukke omgevingen. Leerproblemen Neurofeedback wordt ook ingezet bij leerproblemen, zoals dyslexie of concentratieproblemen. Door hersenactiviteiten te optimaliseren die betrokken zijn bij het verwerken van informatie en het vasthouden van aandacht, kunnen leerprestaties verbeteren en frustraties afnemen.
Neurofeedback biedt voor al deze klachten een krachtige methode om de hersenactiviteit te reguleren en optimale communicatie te stimuleren.
Waarom Neurofeedback?
Neurofeedback biedt een aantal voordelen ten opzichte van meer traditionele therapieën of medicamenteuze behandelingen:
1. Niet-invasief en Veilig
Neurofeedback is een niet-invasieve behandeling, wat betekent dat er geen operaties, injecties of medicatie nodig zijn. Tijdens een sessie worden elektroden op het hoofd geplaatst om de hersenactiviteit te meten, maar er wordt niets in het lichaam ingebracht of fysiek veranderd. Dit maakt neurofeedback een veilige optie voor mensen die huiverig zijn voor meer ingrijpende behandelingen of bijwerkingen van medicijnen.
2. Individueel op maat gemaakt
Elke neurofeedbackbehandeling is volledig afgestemd op de unieke hersenactiviteit van de cliënt. Dit gebeurt door middel van een QEEG-analyse (Quantitatief EEG), die een gedetailleerde “hersenkaart” oplevert. Op basis van deze gegevens wordt een persoonlijk trainingsprogramma samengesteld dat gericht is op het verbeteren van specifieke hersenfuncties. Dit op maat gemaakte aspect maakt neurofeedback effectief voor een breed scala aan klachten, omdat de behandeling altijd wordt afgestemd op de specifieke behoeften van de cliënt.
3. Gericht op de oorzaak, niet alleen de symptomen
Veel behandelingen, zoals medicatie, richten zich op het verminderen van symptomen zonder de onderliggende neurologische disbalans aan te pakken. Neurofeedback daarentegen werkt direct met de hersenactiviteit zelf. Het herstelt disfunctionele patronen in de hersenen door hersengolven te trainen, wat kan leiden tot meer structurele verbeteringen in de werking van de hersenen.
4. Langdurige resultaten
Een van de meest waardevolle voordelen van neurofeedback is dat het de hersenen traint om optimaal te functioneren, waardoor de effecten vaak langdurig zijn. In tegenstelling tot medicatie, dat alleen werkt zolang het wordt ingenomen, helpt neurofeedback de hersenen om nieuwe, gezondere patronen te ontwikkelen. Dit betekent dat na een serie sessies, de verbeteringen vaak aanhouden, zelfs als de behandeling is gestopt. Dit maakt het een duurzame oplossing voor diverse klachten.
5. Geen Bijwerkingen
In tegenstelling tot veel medicijnen, zoals antidepressiva of ADHD-medicatie, heeft neurofeedback geen directe bijwerkingen. Medicijnen kunnen vaak leiden tot vervelende neveneffecten zoals vermoeidheid, slaapproblemen, gewichtstoename of afname van libido. Omdat neurofeedback gebruik maakt van de natuurlijke leerprocessen van de hersenen om zichzelf te reguleren, worden zulke bijwerkingen vermeden. Dit maakt het een aantrekkelijk alternatief voor mensen die gevoelig zijn voor medicatie of hier liever van af willen.
6. Combinatie met andere therapieën
Neurofeedback kan naast andere vormen van therapie, zoals psychotherapie of cognitieve gedragstherapie (CGT), worden gebruikt zonder conflicten. Het kan de effectiviteit van deze behandelingen zelfs vergroten door het verbeteren van de hersenfunctie en het vermogen van de cliënt om te reageren op andere therapieën. Dit maakt neurofeedback een flexibele behandelingsoptie die geïntegreerd kan worden in een breder behandelplan.
7. Verhoogt zelfregulatie en autonomie
In tegenstelling tot medicatie, waarbij de cliënt afhankelijk is van externe middelen om symptomen te beheersen, helpt neurofeedback mensen om zelf hun hersenactiviteit te reguleren. Cliënten leren tijdens de behandeling hoe ze hun hersenactiviteit kunnen sturen en verbeteren, wat hen meer controle geeft over hun eigen mentale en emotionele toestand. Dit leidt tot een groter gevoel van autonomie en zelfredzaamheid.
8. Geschikt voor alle leeftijden
Neurofeedback is geschikt voor zowel kinderen als volwassenen, wat het een veelzijdige behandeling maakt. Bij kinderen wordt het vaak gebruikt om klachten zoals ADHD en leerproblemen aan te pakken. Volwassenen zoeken vaak neurofeedback op voor klachten zoals stress, angst, depressie of slaapstoornissen. Omdat het een zachte, veilige methode is zonder bijwerkingen, kan het op elke leeftijd worden toegepast.
Heb je last van concentratieproblemen, angst, slaapproblemen of andere mentale klachten en ben je benieuwd of neurofeedback iets voor jou is? Neem dan gerust contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek of intake.
In onze Blog over psychologie vind je meer artikelen over diverse klachten en behandelingen
Je hebt er misschien al eens van gehoord: EMDR. Dit is een type therapie voor mensen die last hebben en blijven houden van de gevolgen van een schokkende, stressvolle ervaring. Voorbeelden zijn geweldsincidenten, seksueel misbruik, brand of een ongeval. EMDR therapie helpt om beter om te kunnen gaan met de traumatische gebeurtenis. Hoe werkt EMDR precies en bij welke klachten is deze behandeling effectief? Lees ons artikel om er meer over te weten te komen.
De impact van stressvolle en traumatische gebeurtenissen
Veel mensen maken wel eens een heftige gebeurtenis mee in hun leven. Schokkende, traumatische of stressvolle ervaringen gaan vaak gepaard met veel emotie. In veel gevallen kunnen we deze situaties een plaats geven of verwerken, vaak met hulp van familie en vrienden.
Maar het komt helaas ook voor dat een schokkende gebeurtenis een grote (en soms blijvende) impact heeft op je dagelijks functioneren. Psychische gevolgen van een traumatische gebeurtenis kunnen variëren van angst, depressie, hypervigilantie en flashbacks tot slaapstoornissen, problemen met concentratie, relatieproblemen, sociale isolatie, een slechte zelfbeeld en een gebrek aan emotionele controle. De gevolgen zijn vaak hevig en kunnen langdurig zijn. Als er sprake is van psychische gevolgen na een traumatische gebeurtenis is meestal professionele hulp nodig om te herstellen.
De herinnering aan de gebeurtenis en de daaraan gekoppelde emoties worden opgeslagen in je langetermijngeheugen in je hersenen, zowel in het fysieke als het mentale systeem. In de vorm van flashbacks of nachtmerries met angstige, levendige beelden kan de herinnering telkens terugkomen. De flashbacks vinden daarbij vaak plaats op onverwachte momenten. De hevige emoties komen weer naar voren en dit kan een grote impact hebben op je functioneren.
EMDR is een therapie waarbij de herinnering aan de traumatische gebeurtenis wordt behandeld. EMDR staat voor Eye Movement Desensitization and Reprocessing. Met EMDR kan het mentale proces van verwerking worden versneld. De herinnering wordt verankerd in het langetermijngeheugen, waardoor de emoties en de betekenis van de gebeurtenis veranderen. Lees meer over EMDR op de website va de EMDR verenging.
Het is belangrijk om de schokkende ervaring goed te verwerken en de bijbehorende emoties te verminderen. EMDR is gebaseerd op de theorie dat onverwerkte herinneringen die aan een traumatische gebeurtenis zijn verbonden, blijven bestaan in het onderbewuste, wat een negatieve invloed heeft op het vermogen van iemand om te functioneren. Door middel van EMDR probeert de therapeut deze negatieve herinneringen te verwerken, waardoor de persoon de gebeurtenis beter zal begrijpen, verwerken en accepteren. De therapie maakt gebruik van oogbewegingen, lichaamstherapie, visuele beelden en andere technieken om herinneringen opnieuw te beoordelen en te verwerken. Bij EMDR wordt ook vaak gebruik gemaakt van ademhalingstechnieken zoals hartcoherentie om stress te verminderen, waardoor je je meer op je gemak voelt tijdens de behandeling.
Door de effectieve inzet van EMDR therapie, kan de therapeut je helpen om klachten zoals prikkelbaarheid, over-alertheid en nachtmerries te verminderen. Angst en spanning nemen af, de hevige emoties kun je beter loslaten en je ervaart meer rust (balans) in je lichaam en brein.
Voor wie of welke klachten is EMDR therapie als behandeling geschikt?
EMDR wordt al langer effectief toegepast in de behandeling van PTSS (posttraumatische stressstoornis). In de behandeling van PTSS wordt EMDR in de richtlijnen als een van de eerste keuze behandelingen genoemd en vaak door zorgverzekeraars vergoed.
Vandaag de dag wordt EMDR therapie ook steeds breder toegepast bij andere psychische klachten. Zo kan EMDR hulp bieden voor mensen die lijdenaan, sociale fobie, depressies, en angst- en paniekklachten. Het is ook nuttig voor mensen die te maken hebben met chronische pijn, verslavingen, persoonlijkheidsstoornissen, stress en andere mentale gezondheidsproblemen. Ook bij deze psychische problemen is vaak sprake van een verband tussen de klacht en een gebeurtenis. Emotioneel beladen herinneringen kunnen bij deze klachten een grote rol spelen, waarbij EMDR als onderdeel van een behandeltraject kan helpen bij de verwerking van deze specifieke emoties.
Hoe werkt een EMDR behandeling?
Ben je benieuwd hoe een EMDR behandeling precies in z’n werk gaat? We lichten het hieronder toe.
EMDR is kort voor Eye Movement Desensitization and Reprocessing. Het gaat om een gestructureerde behandelingsmethode, waarbij je wordt gevraagd om aan de schokkende herinnering te denken, en de EMDR therapeut vervolgens een ‘afleidende’ stimulus toevoegt. Zoals de naam van de therapie doet vermoeden, gaat deze stimulus in op oogbewegingen. Het kan bijvoorbeeld gaan om de bewegende hand van de therapeut, die met de ogen moet worden gevolgd. Een andere stimulus is een bewegend lichtje, of een afleidend geluid dat via een koptelefoon wordt afgespeeld.
De EMDR therapeut stuurt je bij de start van de behandeling naar de stressvolle, traumatische gebeurtenis, waarbij er wordt gevraagd naar de gedachten, gevoelens en emoties die de gebeurtenis oproept. Je gaat hierbij terug naar het naarste moment om aan te denken. Deze herinnering wordt zo levendig mogelijk gemaakt tijdens de behandeling, om de associaties, beelden, gedachten en gevoelens die te maken hebben met de gebeurtenis op te halen. Bij het bekijken van het beeld van de schokkende gebeurtenis en de bijbehorende emoties, wordt de afleidende stimulus steeds kort toegevoegd. Hiertussen wordt rust genomen, waarbij de therapeut peilt welke gevoelens en gedachten er spelen.
Aan het begin van de behandeling zijn de emoties, gevoelens en gedachten zwaar en intens, maar de EMDR therapeut gaat net zo lang door met de stimuli totdat de herinnering neutraal aanvoelt. Er wordt een keten van associaties en gedachten opgeroepen, waar steeds weer een stimulus aan wordt toegevoegd. Op die manier kunnen de gevoelens en emoties die erbij opspelen afnemen en kan men los kan komen van de emotionele verbinding met de gebeurtenis: zo ziet het verwerkingsproces eruit bij EMDR. Het voelt bijvoorbeeld alsof de herinnering ver weg wordt gestopt, of ver in het verleden heeft plaatsgevonden.
Hoe kan dit verwerkingsproces nu precies gebeuren? Hoe het precies werkt in niet geheel duidelijk, daar wordt nog steeds onderzoek naar gedaan. Een van de theorieën is dat tijdens de EMDR behandeling de herinnering wordt opgehaald uit het langetermijngeheugen en actief wordt in het werkgeheugen. Doordat het werkgeheugen veel informatie tegelijkertijd moet verwerken, door te denken aan de herinnering én door te letten op de stimulus raakt het werkgeheugen overbelast. Er blijft minder werkgeheugen vrij voor het opslaan van de herinnering en de bijbehorende gevoelens. Hierdoor vervagen de hevige emoties die opspelen bij de herinnering: de ervaring rondom de herinnering wordt minder sterk.
EMDR therapie is een effectieve behandeling die kan helpen bij trauma en psychische problemen. De behandeling is niet-invasief en het betreft meestal een relatief korte therapie. De methode is daarbij gebaseerd op de bewezen theorie dat herinneringen die emotioneel geladen zijn, kunnen worden verwerkt door herhaalde oefeningen waarbij de herinnering wordt herhaald. De therapie kan daarmee snel resultaten opleveren en het proces is vaak bevredigend voor de patiënt.
EMDR therapie wordt soms door cliënten als intens ervaren. De reden hiervoor is dat de nare herinnering op levendige wijze wordt opgehaald tijdens de behandeling. De methode werkt snel en is krachtig. Mensen merken vaak snel dat de spanning tijdens de sessie afneemt.
Na de EMDR behandeling is het minder heftig om aan de schokkende ervaring terug te denken. Het gevoel van bijvoorbeeld machteloosheid, onveiligheid of schuld nemen af, waardoor klachten in het dagelijks leven minder worden. EMDR therapie kan je helpen om de gebeurtenis te verwerken en achter je te kunnen laten, waarmee je de controle over je leven terugkrijgt.
Hoe vind je een opgeleide EMDR therapeut?
De kwaliteit van een EMDR behandeling is belangrijk. Om een goede EMDR-therapeut in Nederland te vinden, kun je het beste eerst de website van de Nederlandse Vereniging voor EMDR raadplegen. Op deze website staat een lijst met EMDR-therapeuten in Nederland, gesorteerd op postcode.
Als je een therapeut kiest, is het belangrijk dat deze de juiste kwalificaties, ervaring en kennis heeft om je goed helpen. Bespreek ook altijd je verwachtingen tijdens een kennismaking om zeker te zijn dat de therapeut bij je past.
Als psychologen praktijk BrainNetwork hebben we EMDR therapeuten in ons team en helpen we je graag. Wil je weten of EMDR iets voor jou kan betekenen in het verminderen van je klachten? Neem vrijblijvend contact op met ons team.
In onze Psychologie Blogvind je verder interessante artikelen ervaringen over onze behandelingen zoals EMDR
We kennen allemaal momenten van stress, of het nu door werkdruk, persoonlijke verplichtingen of onverwachte gebeurtenissen komt. Meestal is dit tijdelijk en verdwijnt de spanning zodra de situatie voorbij is. Maar soms blijft stress aanhouden, zelfs wanneer de directe oorzaak verdwenen is. In dat geval spreken we van chronische stress. Deze vorm van stress kan diep in je leven ingrijpen en vraagt om serieuze aandacht. In deze blog leggen we uit wat chronische stress is, hoe het ontstaat, welke symptomen erbij horen, hoe het je dagelijks functioneren beïnvloedt en wat je eraan kunt doen.
Wat is Chronische Stress?
Chronische stress ontstaat wanneer je langdurig onder druk staat en het lichaam constant in een verhoogde staat van alertheid verkeert. Dit kan komen door externe factoren, zoals werkdruk of relationele problemen, maar ook door interne factoren, zoals diepgewortelde angsten of traumatische ervaringen. Je lichaam en geest zijn continu ‘aan’, zonder de tijd om te herstellen, wat uiteindelijk leidt tot uitputting.
In tegenstelling tot acute stress, die een directe en kortdurende reactie is op een stressvolle situatie, is chronische stress een sluipende belasting die vaak niet vanzelf weggaat. Het is alsof je lichaam vastzit in de stressmodus, zelfs wanneer er geen direct gevaar of probleem meer is.
Hoe Ontstaat Chronische Stress?
Chronische stress kan op verschillende manieren ontstaan, en de oorzaken verschillen per persoon. Hieronder staan de meest voorkomende factoren die bijdragen aan het ontstaan van chronische stress: Stressoren in het dagelijks leven: Wanneer je te veel stressfactoren hebt, zoals werkdruk, financiële problemen, relationele spanningen of gezondheidsklachten, kan dit leiden tot een ophoping van stress. Als je deze factoren niet goed kunt verwerken of geen tijd hebt om te ontspannen, blijft je lichaam in een constante staat van spanning. Trauma of onveilige situaties in de kindertijd: Chronische stress kan ook ontstaan door ervaringen uit je vroege jeugd. Kinderen die opgroeien in een onveilige omgeving, zoals in een huis met veel conflicten, verwaarlozing, of mishandeling, kunnen later in hun leven gevoeliger zijn voor stress. Het zenuwstelsel leert dan om continu alert te zijn, zelfs als er geen directe bedreiging is. Te veel ‘aan staan’: In onze moderne samenleving staan we vaak voortdurend ‘aan’. Werk, sociale media, verwachtingen van anderen en de druk om altijd maar productief te zijn, kunnen ervoor zorgen dat we nooit echt ontspannen. Dit constante ‘aan staan’ maakt het moeilijk om tot rust te komen, wat bijdraagt aan chronische stress. Persoonlijkheid en perfectionisme: Mensen die geneigd zijn perfectionistisch te zijn of alles onder controle willen houden, lopen een groter risico op chronische stress. Het gevoel dat je altijd meer moet doen of dat niets goed genoeg is, zorgt voor een voortdurende interne druk.
Symptomen van Chronische Stress
De symptomen van chronische stress kunnen zowel fysiek als mentaal zijn en variëren per persoon. Vaak zijn de eerste tekenen subtiel, maar na verloop van tijd kunnen ze je leven ingrijpend beïnvloeden. Veelvoorkomende symptomen zijn:
Lichamelijke klachten: zoals hoofdpijn, spierpijn, vermoeidheid, hartkloppingen en maag- of darmklachten.
Slaapproblemen: moeite met in slaap vallen, doorslapen, of onrustig slapen.
Gevoel van uitputting: je voelt je constant moe, zelfs na een goede nachtrust.
Geheugen- en concentratieproblemen: het kan lastig zijn om je te concentreren of je vergeet vaker dingen.
Emotionele instabiliteit: je bent sneller prikkelbaar, angstig, of verdrietig.
Verzwakt immuunsysteem: door de stress wordt je weerstand lager, waardoor je vatbaarder bent voor ziektes.
Hoe Beïnvloedt Chronische Stress je Dagelijks Functioneren?
Chronische stress kan je dagelijks functioneren op verschillende manieren verstoren. Het voortdurende gevoel van spanning en onrust maakt het moeilijk om je te concentreren, te presteren of van alledaagse activiteiten te genieten. Je bent voortdurend bezig met piekeren of voelt je opgejaagd, wat een impact heeft op zowel je werk als je persoonlijke leven.
Op het werk kun je bijvoorbeeld merken dat je minder productief bent, je deadlines niet haalt, of simpelweg overweldigd raakt door taken die je eerder moeiteloos aankon. In je privéleven kan stress leiden tot spanningen in je relaties of het vermijden van sociale situaties omdat alles te veel aanvoelt.
De Gevolgen van Chronische Stress op Lange Termijn
Als chronische stress niet wordt aangepakt, kan dit leiden tot ernstige gezondheidsproblemen, zowel fysiek als mentaal. Enkele mogelijke gevolgen zijn:
Hart- en vaatziekten: Langdurige stress verhoogt de bloeddruk en kan bijdragen aan hart- en vaatziekten.
Depressie en angststoornissen: Chronische stress kan uiteindelijk leiden tot depressie of angststoornissen.
Burn-out: Wanneer je lichaam en geest te lang onder spanning staan, kun je opgebrand raken en een burn-out ontwikkelen.
Verzwakt immuunsysteem: Door de constante spanning wordt je immuunsysteem verzwakt, waardoor je vatbaarder wordt voor ziektes en infecties.
Maag- en darmproblemen: Chronische stress kan bijdragen aan maagzweren, het prikkelbare darm syndroom (PDS) of andere spijsverteringsproblemen.
Wat Kun Je Doen Tegen Chronische Stress?
Gelukkig zijn er verschillende manieren om chronische stress te verminderen en je leven weer in balans te brengen. Hier zijn enkele stappen die je kunt nemen om stress onder controle te krijgen:
1. Herken de bron van stress: Probeer te identificeren welke situaties of gedachten je stress veroorzaken. Dit kan je helpen om beter te begrijpen hoe je hiermee kunt omgaan.
2. Leer ontspannen: Ontwikkel gezonde manieren om stress te verminderen, zoals ademhalingsoefeningen, meditatie, yoga of mindfulness. Deze technieken kunnen je helpen om te ontspannen en de spanning los te laten.
3. Beweeg regelmatig: Lichaamsbeweging is een bewezen methode om stress te verminderen. Het bevordert de aanmaak van endorfine, wat je helpt je beter te voelen.
4. Zorg voor een gezonde balans: Probeer een balans te vinden tussen werk en ontspanning. Zorg voor voldoende rustmomenten en stel duidelijke grenzen om overbelasting te voorkomen.
4. Zoek professionele hulp: Als je merkt dat de stress je leven blijft beheersen, kan het helpen om met een psycholoog te praten. Therapie kan je ondersteunen bij het verwerken van onderliggende oorzaken en het ontwikkelen van gezondere copingstrategieën.
Kan je wat hulp gebruiken in het aanpakken van stressklachten? Neem dan contact met ons op. Binnen onze praktijk bieden we passende hulp voor iedereen.
In onze Blog over psychologie vind je meer artikelen over diverse klachten en behandelingen
COVID-19 houdt voor velen niet op na het doormaken van de acute fase. Duizenden mensen blijven maanden na hun besmetting last houden van een breed scala aan symptomen, een aandoening die we kennen als long COVID. De klachten lopen uiteen van intense vermoeidheid en cognitieve problemen, zoals “brain fog”, tot ademhalingsproblemen, pijn en emotionele instabiliteit. Terwijl er nog volop onderzoek wordt gedaan naar effectieve behandelmethoden, bieden technieken zoals biofeedback en neurofeedback mogelijk nieuwe kansen voor verlichting van deze klachten. In dit artikel duiken we in de werking van deze therapieën en verkennen we het bestaande onderzoek naar hun potentieel voor long COVID-patiënten.
Wat is Long COVID?
Long COVID, ook wel post-COVID-syndroom, verwijst naar een verzameling symptomen die weken of maanden na de acute infectie blijven bestaan. De meest voorkomende klachten zijn:
Long COVID is een complex en multifactorieel probleem waarbij verschillende systemen in het lichaam betrokken zijn. Deze klachten hebben te maken met ontregelingen van het autonome zenuwstelsel, chronische ontstekingen, schade aan organen, immuundisfunctie, endotheel- en microvasculaire problemen, neurologische en psychischeproblemen en een verstoorde energieregulatie. Dit maakt biofeedback en neurofeedback mogelijk tot waardevolle interventies omdat ze inspelen op verschillende aspecten van deze ontregelingen.
Wat is biofeedback en hoe kan het helpen bij Long COVID?
Biofeedback is een niet-invasieve therapeutische techniek waarbij sensoren op het lichaam worden geplaatst om fysiologische processen te meten, zoals hartslag, ademhaling, spierspanning en huidtemperatuur. Deze gegevens worden in realtime teruggekoppeld, zodat de patiënt inzicht krijgt in hoe het lichaam reageert op stress of ziekte. Door deze informatie te gebruiken, kunnen patiënten leren hun lichaamsfuncties beter te beheersen en zo symptomen te verlichten. Potentiële voordelen voor long COVID-patiënten:
1. Ademhalingsproblemen verbeteren: Veel long COVID-patiënten ervaren kortademigheid of moeite met ademhalen, vergelijkbaar met klachten bij chronische longziekten zoals COPD. Onderzoek uit 2020 toonde aan dat biofeedback kan helpen bij het verbeteren van ademhalingspatronen en het verminderen van kortademigheid door ademhalingsoefeningen te optimaliseren en stress te verminderen.
2. Stress en angst verminderen: Chronische stress en angst kunnen bestaande symptomen verergeren en het herstelproces vertragen. Studies laten zien dat biofeedback effectieve resultaten biedt bij het verlagen van stressniveaus door mensen te leren hun hartslag en ademhaling te reguleren . Aangng COVID vaak gepaard gaat met angst en stress, kan biofeedback helpen de emotionele belasting te verminderen.
3. Slaapproblemen aanpakken: Slaapstoornissen zijn veelvoorkomend bij long COVID. Het verbeteren van ademhalingspatronen en het verminderen van stress via biofeedback kan ook bijdragen aan een betere nachtrust.
Neurofeedback: Een veelbelovende optie voor cognitieve herstel
Neurofeedback, een specifieke vorm van biofeedback, richt zich op de activiteit in de hersenen. Het maakt gebruik van EEG (elektro-encefalografie) om hersengolven in kaart te brengen en terug te koppelen aan de patiënt. Het doel is om patiënten te leren hun hersenactiviteit te reguleren, wat helpt bij cognitieve functies en emotionele balans. Potentiële voordelen voor long COVID-patiënten:
Herstel van cognitieve functies: Veel mensen met long COVID ervaren problemen zoals geheugenverlies, concentratiestoornissen en ‘brain fog’. Een studie uit 2017 naar patiënten met traumatisch hersenletsel toonde aan dat neurofeedback hun cognitieve functies significant verbeterde . Aangezien dieve klachten bij long COVID vergelijkbaar zijn met die bij hersenletsel, lijkt neurofeedback ook hier nuttig te kunnen zijn. Vermoeidheid verminderen: Neurofeedback is in eerdere studies ook succesvol toegepast bij chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS). In een studie uit 2020 bleek dat neurofeedback vermoeidheidssymptomen bij CVS-patiënten kon verlichten en hun kwaliteit van leven verbeterde . Aangezien vermoeid van de meest invaliderende symptomen van long COVID is, zou neurofeedback hierin een belangrijke rol kunnen spelen. Verbetering van emotionele regulatie: Neurofeedback kan helpen de hersenactiviteit te balanceren en stressgerelateerde hersengolven te normaliseren. Dit is vooral nuttig voor mensen met long COVID die last hebben van angst of depressie. Er zijn aanwijzingen dat het trainen van specifieke hersengolven kan helpen bij het herstellen van emotionele stabiliteit en het verbeteren van de algehele gemoedstoestand .
Onderzoek en behandelmogelijkheden voor Long COVID
Hoewel er nog geen grootschalige studies zijn die specifiek biofeedback en neurofeedback bij long COVID hebben onderzocht, suggereren bestaande onderzoeken naar andere aandoeningen met vergelijkbare symptomen dat deze therapieën veelbelovend kunnen zijn. Bijvoorbeeld, een lopend onderzoek naar het gebruik van biofeedback om de hartslagvariabiliteit (HRV) te verbeteren bij long COVID-patiënten laat hoopvolle resultaten zien. Een betere HRV duidt op een verbeterde balans in het autonome zenuwstelsel, wat essentieel is voor herstel bij long COVID .
Conclusie: Een holistische aanpak van Long COVID
Long COVID is een complexe aandoening die het hele lichaam kan beïnvloeden, van het ademhalingssysteem tot de hersenen. Biofeedback en neurofeedback bieden een veilige, niet-invasieve aanpak om symptomen te verlichten door patiënten te helpen controle te krijgen over hun fysiologie en hersenactiviteit. Hoewel verder onderzoek nodig is om de specifieke effecten bij long COVID te bevestigen, zijn er sterke aanwijzingen dat deze therapieën kunnen helpen bij ademhalingsproblemen, vermoeidheid, cognitieve klachten en emotionele onbalans.
Voor patiënten die geen baat hebben bij traditionele behandelmethoden of op zoek zijn naar aanvullende therapieën, kunnen biofeedback en neurofeedback waardevolle opties zijn. Raadpleeg een specialist om te bepalen of deze benaderingen geschikt zijn voor jouw specifieke situatie.
Wil je meer weten over deze behandelmethoden, neem dan gerust contact op.
In onze Blog over psychologie vind je meer artikelen over diverse klachten en behandelingen
Een burn-out ontstaat vaak na een lange periode van overbelasting, waarin rust en herstel niet voldoende aan bod komen. Veel mensen ervaren extreme vermoeidheid, moeite met concentreren, emotionele uitputting of zelfs lichamelijke klachten zoals spanningen en hoofdpijn. Het goede nieuws is dat herstel mogelijk is – en dat dit herstel niet alleen gaat over rust, maar ook over actief werken aan verandering en persoonlijke groei.
Bij BrainNetwork bieden we zowel coaching als behandeling aan voor mensen met burn-outklachten. Onze aanpak helpt je om niet alleen te herstellen, maar ook nieuwe inzichten te krijgen waarom je dingen op een bepaalde manier doet, hoe je met stress omgaat en hoe je in de toekomst beter voor jezelf kunt zorgen.
Herstel van Burn-out: Waar begin je?
Het herstellen van een burn-out gaat verder dan alleen rust nemen. Je hebt de juiste begeleiding en ondersteuning nodig om niet alleen te herstellen, maar ook sterker terug te komen. Onze coaching en behandeling richten zich op verschillende aspecten van je herstel:
1. Herken de signalen en neem ze serieus
Een belangrijke eerste stap is het erkennen van de burn-out en de bijbehorende signalen. Veel mensen blijven doorgaan terwijl ze zich al uitgeput voelen, wat het herstelproces alleen maar langer kan maken. Wij helpen we je om beter naar je lichaam en geest te luisteren en de noodzaak van rust en herstel te erkennen.
2. Coaching voor inzicht en zelfbewustzijn
In de coachingtrajecten bij burn-out kijken we samen naar de oorzaken van je klachten. Wat heeft geleid tot de burn-out? Dit kan bijvoorbeeld te maken hebben met werkdruk, moeite met grenzen stellen of perfectionisme. Coaching helpt je om inzicht te krijgen in deze patronen en nieuwe strategieën te ontwikkelen om hier anders mee om te gaan. Je leert bijvoorbeeld om beter prioriteiten te stellen, grenzen te bewaken, dingen los te laten en effectiever met stress om te gaan.
3. Behandeling voor mentale en fysieke ondersteuning
Bij BrainNetwork hebben we een brede aanpak waarbij we verder kijken dan alleen de mentale belasting. We hanteren een holistische aanpak die zich richt op zowel lichaam als geest. Denk aan aandacht voor je leefstijl: hoe je voeding, beweging en slaap een rol spelen in je herstel. Kleine veranderingen in deze gebieden kunnen een groot verschil maken voor je energiebalans en algehele welzijn.
4. Biofeedback en Neurofeedback voor Stressmanagement
Een belangrijk onderdeel van onze behandeling kan biofeedback of neurofeedback zijn. Hiermee krijg je inzicht in hoe je lichaam op stress reageert en/of uit balans is geraakt, bijvoorbeeld door het meten van je hartslag of hersenactiviteit. Dit geeft je de mogelijkheid om bijvoorbeeld actief te werken aan het reguleren van je stressniveau, zodat je je lichaam beter leert ontspannen en signalen van stress tijdig kunt herkennen.
5. Herstel van werk- en leefbalans
Veel mensen met een burn-out ervaren dat hun werk-privébalans uit evenwicht is geraakt. Tijdens de sessies helpen we je om deze balans opnieuw te herstellen. We bespreken samen welke veranderingen nodig zijn, zowel op het werk als in je persoonlijke leven, om te voorkomen dat je weer over je grenzen gaat. Dit kan variëren van praktische aanpassingen in je dagindeling tot het leren ‘nee’ zeggen tegen extra taken.
6. Leer actief om te gaan met stress
Naast rust is het belangrijk om tijdens het herstel actief te werken aan nieuwe manieren om met stress om te gaan. In onze coaching en behandeling leren we je technieken zoals ademhalingsoefeningen, mindfulness of ontspanningsoefeningen die je helpen om beter met stressvolle situaties om te gaan. Dit voorkomt dat stress zich opnieuw ophoopt en je weer richting burn-out beweegt.
7. Wees geduldig met jezelf
Herstellen van een burn-out is een proces dat tijd vraagt. Tijdens het coachingtraject moedigen we je aan om realistische verwachtingen te hebben over je herstel en niet te snel te veel van jezelf te eisen. We werken stap voor stap, met aandacht voor zowel de kleine als de grotere successen. Het herstelproces draait om geduld en consistentie, zodat je sterker terugkomt en beter voorbereid bent op de toekomst.
Jouw weg naar herstel
Of je nu kiest voor coaching, behandeling of een combinatie van beide, onze aanpak is altijd op maat gemaakt. Tijdens een kennismakingsgesprek bespreken we samen jouw situatie en kijken we naar welke aanpak het beste bij jou past. We geloven in een persoonlijke en holistische benadering die jou helpt om weer in balans te komen en tools te ontwikkelen om in de toekomst beter met stress om te gaan.
Bij BrainNetwork begeleiden we je in jouw herstelproces. Wil je meer weten over onze coaching en behandelingsmogelijkheden bij burn-out? Neem dan gerust contact met ons op. We staan klaar om je te ondersteunen.
In onze Blog over psychologie vind je meer artikelen over diverse klachten en behandelingen
Lichaamsgerichte therapie vormen zijn de laatste jaren sterk in opkomst. Dit is ook wel te begrijpen, je lichaam en brein vormen namelijk een sterk netwerk en hebben een grote invloed op elkaar. In onze praktijk zien we dat veel psychische klachten zich ook bijna vertalen naar lichamelijke klachten. Soms is die link tussen psychische klachten lichamelijke klachten heel duidelijk, maar vaak ook niet. Psychische en lichamelijke klachten kunnen elkaar versterken en in stand houden. Daarnaast kunnen signalen van je lichaam ook waardevolle inzichten geven in bewust(e) of onbewust(e) gedachten of gedrag. In de blog leggen we je graag meer uit over verschillende lichaamsgerichte therapievormen zoals biofeedback & hartcoherentie.
Ons brein, hart en lichaam zijn sterk met elkaar verbonden. Psychische klachten hebben daarom vaak ook een voelbaar effect op je fysieke gesteldheid. Als je mentaal niet fit voelt kan dit zich bijvoorbeeld uiten in lichamelijke klachten zoals bijvoorbeeld: hoofdpijn, slaapproblemen, migraine, hartklachten of darmklachten.
Lichaamsgerichte therapievormen binnen de psychologie gaan uit van een holistische benadering van verschillende psychische klachten. Deze therapievormen richten zich op het verkennen en herstellen van de relatie (balans) tussen je lichaam en brein. Je lichaam en brein zijn sterk met elkaar verbonden en dit systeem heeft een groot zelflerend vermogen. Door middel van lichaamsgerichte therapie kan een psycholoog je helpen om gevoelens en gedachten te observeren en te ervaren hoe je hier fysiek op reageert. Je leert dus wat er in je lichaam gebeurt en hoe dat in relatie kan staan tot je gedrag, emoties en mentale gezondheid/weerbaarheid. Door vervolgens het zelflerend vermogen aan te spreken kan je deze ervaring/inzichten omzetten in andere patronen, gedachten of gedrag.
In dit proces speelt je autonome zenuwstelsel een belangrijk rol. Het autonome zenuwstelsel is een deel van het zenuwstelsel dat automatisch en onbewust fysiologische processen regelt in je lichaam. Dit systeem bestaat uit twee delen: het sympathische zenuwstelsel en het parasympatische zenuwstelsel. Het sympathische zenuwstelsel is verantwoordelijk voor het activeren van het lichaam tijdens stress en het parasympatische zenuwstelsel is verantwoordelijk voor het kalmeren en herstellen van het lichaam tijdens rust. Lichaamsgerichte therapievormen zoals biofeedback, hartcoherentie, of bijvoorbeeld meditatie kunnen je helpen om het autonome zenuwstelsel te ontspannen en de balans te vinden tussen het sympathische en het parasympatische deel van dit systeem.
Verschillende vormen van lichaamsgerichte therapie
Lichaamsgerichte therapieën kunnen een krachtig hulpmiddel zijn als je worstelt met mentale gezondheidsproblemen zoals stress, angst, depressie & trauma. Er zijn veel verschillende toepassingen van lichaamsgerichte therapie zoals onder andere mindfulness, biofeedback, ademhalingsoefeningen & PMT. Waarbij de ene methode wat meer gericht is op een algeheel mentaal welzijn en de andere methoden verder gaan in het bewust worden en verminderen van psychische klachten.
Als psychologenpraktijk zien we veel voordelen in deze holistische benadering van verschillende klachten en ook in de combinatie met cognitieve therapievormen zoals CGT en ACT zijn we een positief effect op het langdurig verminderen van klachten. Daarbij maken we in onze behandeltrajecten met name gebruik van biofeedback, hartcoherentie training en onderdelen van psychomotorische therapie. We leggen je graag meer uit over deze verschillende vormen van lichaamsgerichte therapie.
Korte uitleg over Biofeedback
Biofeedback is een therapie waarbij je fysiologische processen kunt leren begrijpen en beheersen door middel van directe feedback. Door middel van sensoren die zijn aangesloten op je lichaam worden lichaamssignalen inzichtelijk gemaakt met behulp van speciale meetapparatuur. Je kan de denk aan lichaamssignalen zoals spierspanning, hartslag, huidgeleiding, ademhaling en huidtemperatuur die gemeten kunnen worden.
Op een scherm kan een psycholoog je vervolgens direct laten zien wat er gemeten wordt en hoe deze lichaamssignalen reageren op je handelen. Zo kunnen we bijvoorbeeld het effect, een fysieke reactie zoals verhoogde ademhaling, van een nare of stressvolle gedachte direct zichtbaar maken. Uiteindelijk is het doel dat je door middel van biofeedback je eigen lichaamssignalen weet te herkennen, en deze daardoor ook kan controleren.
Een voorbeeld: stel nou dat je erg gestrest bent voor een belangrijke presentatie voor je werk. Er komen telkens gedachten naar boven. Wat nou als het fout gaat? Wat nou als mensen mijn werk niet interessant vinden? Bij het ontstaan van dit soort stressvolle gedachten gebeurt er iets met je lichaam. Je voelt je hart misschien sneller kloppen, of je begint te zweten. Maar soms zijn die lichamelijke signalen niet makkelijk op te merken. Biofeedback geeft je dan inzicht in wat er precies in je lichaam gebeurt en wat jouw persoonlijke signalen zijn, zodat je die later kunt herkennen.
Op onze website gaan we verder in op de toepassing van biofeedback in onze behandelingen. Op de pagina van de biofeedback vereniging lees je ook meer over deze lichaamsgerichte therapie vorm.
Korte uitleg over Hartcoherentietraining
Hartcoherentie training is een lichaamsgerichte methode om meer rust en balans te creëren door je ademhaling bewust te sturen op het ritme van je hartslag. Door middel van ademhalingsoefeningen, visualisatie en bewustzijnstraining leer je om je hartslag reguleren. Hartcoherentie wordt steeds meer gebruikt om onder andere stressklachten te verminderen, prestaties (onder druk) te verbeteren en een algeheel welzijn te verhogen.
Hartcoherentie training is daarmee een relatief eenvoudige, maar doeltreffende techniek die je kan helpen om meer in balans te komen. Doordat hartcoherentie je effectief kan helpen te ontspannen wordt deze behandelmethode ook vaak toegepast als aanvulling op andere therapievormen die juist soms als stressvol worden ervaren.
Psychomotorische therapie of PMT is een lichaamsgerichte therapievorm die gebruik maakt van beweging (ervaringen) en lichamelijke expressie om emotionele klachten te verminderen. In deze therapievorm staan doen en ervaren centraal. Door middel van lichaams- en bewegingsgerichte oefeningen staan we stil bij je gedrag, emoties, lichaamssignalen en je gedachten.
PMT kan bijdragen aan het verhogen van je emotioneel bewustzijn, het anders leren omgaan met stress & angst en vergroten van je zelfvertrouwen. Een psycholoog kan het ook inzetten om je te helpen meer inzicht te krijgen in je eigen persoonlijkheid en hoe je omgaat met controle. Deze behandelmethode of onderdelen daarvan kunnen daarmee een effectieve aanvulling zijn in de behandeling van diverse psychische gezondheidsproblemen zoals depressie,stressklachten, angststoornis en trauma.
De inzet van lichaamsgerichte therapievormen
Lichaamsgerichte therapievormen zoals biofeedback, hartcoherentie en PMT kunnen effectief ingezet worden bij het verminderen van verschillende psychische klachten en ook een waardevolle aanvulling zijn op andere behandeltechnieken. In de praktijk, en ook uit onderzoek, zien we dat deze methode effectief kunnen bijdrage bij het verminderen van angstklachten (Goessl et al., 2017), stemmingsklachten, verwerken van trauma maar ook bij migraine (Nestoriuc et al., 2007), ADD/ADHD en hoge bloeddruk (Biofeedback Vereniging Nederland, 2021).
Het mooie van verschillende vormen van lichaamsgerichte therapie is dat je oefeningen leert die je ook vaak zelf thuis kan passen, zelfs na afloop van het behandeltraject. Hierdoor heb je minder kans dat de klachten weer terugkomen. Daarnaast zijn behandelmethoden zoals biofeedback en hartcoherentie heel concreet en inzichtelijk, wat vaak veel houvast geeft in de behandeling. Lichaamsgerichte therapievormen zijn dan ook vaak kortdurende trajecten wanneer je vervolgens zelf aan de slag gaat met de geleerde technieken.
Combinatie met andere behandelmethoden
Lichaamsgerichte therapievormen kunnen een sterke aanvulling zijn op andere (cognitieve) behandelmethode zoals Cognitieve Gedragstherapie, ACT of EMDR. Je brein en lichaam vormen een sterk netwerk en door de combinatie van behandelmethoden (holistische benadering) kunnen we beiden aanspreken in het verminderen van psychische klachten. Zo leer je bijvoorbeeld niet alleen de signalen te herkennen van je lichaam, maar ook hoe je daar anders mee om kunt gaan. Ook kan lichaamsgerichte therapie je helpen om bepaalde gedachten en gedrag te ervaren en je daarmee tot nieuwe inzichten brengen.
Vergoedingen lichaamsgerichte therapie
Een behandeling door een psycholoog kan vergoed worden vanuit de basisverzekering (basis GGZ), alleen onder verwijzing van een (huis)arts. Daarbij bepaald je type klacht, de afspraken die een psychologen praktijk heeft met de verzekeraar en de behandelmethode de mogelijke vergoeding. Lichaamsgerichte therapievormen vallen over het algemeen niet onder de basisverzekering maar worden gezien als complementaire zorg. De meeste zorgverzekeraars bieden wel een vergoeding vanuit de aanvullende verzekeringen voor deze type zorg. Laat je dus altijd goed informeren, lees ook meer op onze pagina over vergoedingen.
Ben jij op zoek naar een psycholoog in de omgeving Zeist of Soest die lichaamsgericht werkt? Of ben je benieuwd of Biofeedback iets voor jou is? Bij psychologenpraktijk BrainNetwork helpen we je graag. Neem vrijblijvend contact met ons op, dan kunnen we kijken naar de mogelijkheden voor jou.
In onze Psychologie Blog vind je meer artikelen over de inzet van lichaamsgerichte therapievormen
Wellicht heb je er al eens van gehoord: de polyvagaaltheorie. Deze theorie gaat ervan uit dat ons zenuwstelsel meerdere verdedigingsstrategieën hanteert wanneer we stress ervaren. Denk aan vechten, vluchten of bevriezen. We kiezen de reactie bij stress onvrijwillig: deze wordt onbewust aangestuurd door het zenuwstelsel – en verschilt per persoon. Het doorgronden van de respons die bij jou optreedt, kan helpen om problemen aan te pakken. We lichten je er graag meer over toe in dit artikel.
Voordat we verder in gaan op de polyvagaaltheorie eerste een korte introductie over onze zenuwstelsel. In ons lichaam zijn er allerlei systemen in werking, een belangrijk systeem is ons zenuwstelsel. Ons zenuwstelsel vormt een ingenieus netwerk van zenuwcellen dat met elkaar verbonden is. Het zenuwstelsel heeft daarbij een belangrijke werking binnen ons lichaam. In het kort zou je het kunnen zien als een netwerk waarbij informatie van de hersenen naar verschillende delen van het lichaam wordt gestuurd, en andersom. Zo lukt het ons om de zintuigen te gebruiken of om de spieren aan te sturen.
We maken daarbij onderscheid tussen het animale zenuwstelsel en het autonome zenuwstelsel. Het animale zenuwstelsel staat in verbinding met je gedachten en vrije wil. Je kunt bijvoorbeeld ja-knikken wanneer je dat wilt: dit stuur je zelf aan. Anderzijds is er het autonome zenuwstelsel, dat automatisch functioneert. Het regelt de zaken in je lichaam waarover je niet hoeft na te denken, zoals je spijsvertering en het kloppen van je hart. Deze systemen worden ook geactiveerd wanner je stress ervaart en bepalen voor een bepaalde mate hoe je reageert op bepaalde situaties.
Polyvagaaltheorie: ‘de wetenschap van veiligheid’
Ons autonome zenuwstelsel treedt ook in werking bij stressprikkels: het herkent gevaar en zoekt een passende omgangsvorm. De polyvagaaltheorie, waarbij ‘poly’ staat voor ‘meer’, gaat ervan uit dat ons zenuwstelsel verschillende verdedigingsstrategieën hanteert wanneer we stress ervaren.Deze theorie is ontwikkeld door Stephen W. Porges. Het wordt ook wel ‘de wetenschap van veiligheid’ genoemd, waarmee we een verklaring hebben voor de werking van het autonome zenuwstelsel bij stress, trauma of angst (onveilig voelen).
De werking van ons systeem bij veiligheid of onveiligheid
We kennen allemaal de zogenoemde vecht-of-vluchtreactie (fight or flight), evenals de bevriezing (freeze). Volgens de polyvagaaltheorie kiezen we niet vrijwillig voor één van de twee reacties bij de dreiging van gevaar, maar wordt deze systematisch bepaald door ons zenuwstelsel. Kortom: het zenuwstelsel kiest wat er op een bepaald moment het best is om onze veiligheid te waarborgen.
Er zijn volgens de polyvagaaltheorie drie systemen waar we naar kunnen handelen, die werken als een hiërarchische ladder. Eén systeem betreft een veilige situatie, twee systemen betreffen een onveilige situatie. Werkt het bovenste systeem niet? Dan ga je een traptrede omlaag. Werk het middelste systeem ook niet? Dan zak je nog een trede. Is het gevaar voorbij? Dan kun je weer een trede omhoog.
Deze systemen bevinden zich binnen ons zenuwstelsel op verschillende plekken in het lichaam en werken ieder op een eigen manier. Hieronder vind je de benamingen van de drie systemen, waarna we verder ingaan op de precieze werking.
Ventrale vagale systeem: Treedt op als we ons veilig voelen, Social Engagement System. Dit maakt dat je sociaal kunt zijn, kunt verbinden en creatief kunt zijn
Sympathisch systeem: Treedt op als we ons (enigszins) onveilig voelen. Het is het systeem dat de meer primitieve vecht-of-vlucht responsen activeert.
Dorsale vagale systeem: Treedt op als we ons (sterk) onveilig voelen en kan leiden tot een bevries reactie
1) Bovenste systeem: Ventrale vagale systeem
Binnen de ordening van systemen volgens de polyvagaaltheorie, wordt het bovenste systeem geregeld door de ventrale nervus vagus. De ventrale nervus vagus is onderdeel van het parasympatische zenuwstelsel (aansturing van tot rust komen, maar ook bevriezing), en loopt van het hart en de borst naar het gezicht en de kaken. Deze gezicht-hartverbinding zorgt voor de mogelijkheid tot betrokkenheid. Dit is binnen ons zenuwstelsel een relatief nieuw ontwikkeld systeem, dat niet altijd heeft bestaan in ons lichaam.
Middels dit systeem, ook wel het Social Engagement System genoemd, kun je verbinding aangaan. Je gaat de connectie aan met anderen of met jezelf. Het lukt je om zaken op te lossen of om hulp te vragen. Dit is mogelijk als je je veilig voelt en er geen gevaar of stress aanwezig is.
Onze aandacht is in het bovenste systeem dus gericht op verbinding. Dit organiseren we middels co-regulatie: noodzakelijk in ons leven voor troost, geruststelling en veiligheid. Co-regulatie vindt met name plaats tussen baby’s en jonge kinderen met hun ouders: het zenuwstelselsysteem is nog niet (voldoende) ontwikkeld, en kleine kinderen kunnen zichzelf niet reguleren. Een kind leert zelfregulatie via de ouder. Co-regulatie vindt ook plaats bij volwassenen: in positieve relaties met je partner, familieleden, vrienden of collega’s. Een luisterend oor, iemand die je goed aankijkt of een arm om de schouder kan veel goeds teweegbrengen.
2) Middelste systeem: Sympathisch systeem
Het middelste systeem wordt geregeld door activatie van het sympathische zenuwstelsel (aansturing van actie, in beweging komen). Zodra er een stressvolle situatie ontstaat (wat bij iedere persoon door iets anders kan worden getriggerd!), komen onder andere adrenaline en cortisol vrij in je lichaam. Je hartslag neemt toe en je bloeddruk verhoogt. Het sympathische zenuwstelsel stelt ons in staat om actie te ondernemen: dit is het gaspedaal van je lichaam.
Soms is deze staat wenselijk. Het maakt bijvoorbeeld dat we kunnen rennen om snel een trein te halen. Echter kan deze staat ook optreden wanneer er een stressprikkel ontstaat op een moment dat dit voor jou niet wenselijk is. Bijvoorbeeld als je je tijdens je vrije dag druk maakt over problemen op je werk.
Je wordt alert en voelt meer energie: je lichaam maakt zich klaar om te vechten of vluchten bij stress. In de moderne samenleving hoeven we meestal niet daadwerkelijk te vechten of vluchten, maar wel uiten we een gedragsverandering: we komen gestrest, geagiteerd of gehaast over.
3) Onderste systeem: Dorsale vagale systeem
Tot slot is er de onderste trede, die wordt geregeld door de dorsale nervus vagus. De dorsale nervus vagus is (net als de ventrale nervus vagus, het bovenste systeem) onderdeel van het parasympatische zenuwstelsel, en bevindt zich met name wat dieper in je lichaam, in de buik. Dit is binnen ons zenuwstelsel het oudste systeem, dat al in de oertijd heeft bestaan in ons lichaam. Het regelt tevens het rusten en verteren van voedsel, evenals de bevriezingsreactie.
Het bewustzijn wordt uitgeschakeld in het onderste systeem, het lichaam spaart energie en het beschermt je tegen lichamelijke en psychische pijn. Het wordt gezien als een bewustzijnsverlagingsstrategie of overlevingsstrategie om te doen alsof je dood bent: het lichaam trapt volledig op de rem. Denk maar aan een gevangen muis die voor dood speelt in de bek van een kat. De muis is niet dood, maar zijn zenuwstelsel zet deze reactie in werking om de overlevingskans te vergroten.
Je komt in dit onderste systeem terecht wanneer het middelste systeem niet voldoende effectief is volgens het zenuwstelsel. Dit gebeurt bij dreigende situaties, bijvoorbeeld wanneer je getuige bent van een ongeval. Bij trauma zie je dit als iemand dissocieert. Maar ook bij minder levensbedreigende situaties treedt dit systeem op: wanneer je een presentatie moet geven en plotseling alles bent vergeten, of wanneer je onverwachts voor het blok wordt gezet. Je bevriest.
Polyvagaaltheorie: schuiven tussen de systemen door het zenuwstelsel
Nu je de drie systemen kent, is het naar de polyvagaaltheorie belangrijk om te benadrukken dat je stapsgewijs schuift tussen deze systemen. Stel dat je plotseling door collega’s voor het blok wordt gezet en bevriest: dat is het onderste systeem. Vervolgens schuif je naar het middelste systeem: je zit vol adrenaline, je bent boos op je collega’s en neemt het ze kwalijk. Wellicht uit je je irritatie. Pas daarna kun je weer terechtkomen in het bovenste systeem: je voelt je weer sociaal en veilig – al kan dat wellicht even duren.
Systeem twee en drie: sociale verbinding is moeilijk
Sociale verbinding is belangrijk voor de mens. We hebben het nodig om ons veilig te voelen en om stabiliteit te ervaren. Veiligheid en betrokkenheid zijn essentieel voor gezondheid, groei en herstel.
In het eerste systeem (ventrale vagale systeem) lukt het om sociale verbinding plaats te laten vinden. In het tweede en derde systeem (sympathisch systeem en dorsale vagale systeem) zijn we die verbinding echter kwijt, omdat het risico om verbinding aan te gaan te groot is. Het is moeilijk om contact te zoeken of om hulp te vragen, en de mensen om je heen komen bedreigend op je over. Daarom is het nadelig om je (vaak) in de onderste twee systemen te bevinden. Je mist de sociale verbinding, terwijl deze juist zo essentieel is in ons leven.
Reactie op stress of trauma: per persoon verschillend
In de polyvagaaltheorie wordt benadrukt dat de reactie op stress of trauma per persoon verschillend is. Allereerst verschilt de inhoud van een trauma of stressvolle situatie voor iedereen. Waar de één na een ongemakkelijke ontmoeting met een nieuwe kennis voortaan vreest voor het leren kennen van nieuwe mensen, denkt de ander daar nooit meer over na.
Verder kies je onvrijwillig voor een bepaalde reactie binnen de systemen die we hierboven beschreven: het zenuwstelsel bepaalt dit voor jou. Je kiest dus niet bewust voor een mobiliserende vecht-of-vluchtreactie of juist een immobiliserende bevriesreactie bij stress of onveiligheid. Hier heb je zelfs geen invloed op. Nog voordat je bewust kunt redeneren over een bepaalde reactie, heeft je zenuwstelsel al gehandeld door een inschatting te maken van het mogelijke gevaar. Bij sommige mensen creëert een trigger vanuit de omgeving een vecht-of-vluchtreactie, maar andere mensen bevriezen door diezelfde trigger.
Vanuit welk systeem je zenuwstelsel reguleert bij bepaalde situaties, wordt gedurende ons leven ingericht. Soms al op jonge leeftijd. Door vroegkinderlijk trauma of een gebrek aan co-regulatie (iets aangedaan of verwaarlozing) schiet iemand gedurende de rest van het leven snel in systeem twee of drie: de houding om te vechten of vluchten, of te bevriezen. Ook trauma of langdurige stress op latere leeftijd heeft een negatieve invloed: het zenuwstelsel staat alerter afgesteld, en schiet sneller in systeem twee of drie. Gevaar wordt bij triggers sneller (soms te snel) gedetecteerd en overlevingsresponsen worden sneller (soms te snel) geactiveerd.
In het dagelijks leven: hevigere reacties op stress dan nodig
Trauma, langdurige stress of een gebrek aan co-regulatie maakt dus dat ons lichaam sneller overschakelt naar een systeem voor een onveilige situatie. Echter kan dit ook optreden zonder zoiets te hebben meegemaakt. Ons lichaam reageert op stress: dit is een oeroud systeem. Maar waar er in de oertijd nog reële gevaren waren waartegen we echt moesten vechten, vluchten of bevriezen, is dat in de moderne samenleving nog maar nauwelijks het geval. Toch handelt ons zenuwstelsel nog altijd snel en heftig op stressvolle situaties – ook als deze niet levensbedreigend zijn. Dit gebeurt nu eenmaal onvrijwillig en onbewust: zo’n grote invloed oefent het zenuwstelsel uit op jouw gevoelens en gedrag.
Die intense lichamelijke reactie vanuit het zenuwstelsel kan erg vervelend zijn in het dagelijks leven. Zo kan de vecht-of-vluchtreactie al optreden als je een mailtje krijgt van je baas of als je partner iets onaardigs zegt. Er is geen wezenlijk gevaar, maar je lichaam reageert wel op deze manier. Dit maakt het vervolgens weer moeilijk om sociale verbinding aan te gaan, wat je somber kan maken.
Polyvagaaltheorie: visie bij behandeling door een psycholoog
Ben je benieuwd welke rol de polyvagaaltheorie kan spelen in een behandeling door de psycholoog? Bij verschillende klachten kan de visie van deze theorie een rol spelen, waaronder stress of burn-out, angst, trauma en depressie. Maar ook wanneer je niet goed in je vel zit of het idee hebt dat je vastloopt in het leven. Bij psychologenpraktijk BrainNetwork werken we bij bepaalde klachten vanuit de visie van de polyvagaaltheorie.
Het hanteren van deze visie werkt op verschillende manieren. Zo wordt in de polyvagaaltheorie vooropgesteld dat een gevoel van veiligheid cruciaal is voor genezingsprocessen, evenals het leiden van een prettig en gezond leven. Co-regulatie en verbinding spelen hierin een hoofdrol. Het ontbreken van dit veiligheidsgevoel, en daarbij een gebrek aan het verkeren in het bovenste systeem (ventrale vagale systeem), kan leiden tot psychische aandoeningen en lichamelijke ziekten.
Hier wordt door de polyvagaaltheorie gehoor aan gegeven: de behoefte aan een veiligheidsgevoel wordt in acht genomen, zoals ook door de psychologen bij BrainNetwork wordt gedaan in de behandeling. We kunnen je helpen om op de juiste manier op zoek te gaan naar een gevoel van veiligheid. Zo kunnen we aan de slag gaan met het leren van co-reguleren, mocht dit bij jou niet goed zijn ontwikkeld in je jonge jaren. Binnen de veilige therapeutische relatie kun je hierin groeien. Tevens vinden we het belangrijk om in onze praktijkruimte een veilige omgeving te creëren.
Verder biedt de polyvagaaltheorie een verklaring voor de werking van ons autonome zenuwstelsel bij stress of burn-out, angst, trauma en depressie. Deze inzichten kunnen worden toegepast tijdens een behandeling. Zo kunnen we onderzoeken welke responspatronen er bij jou optreden, en op welk moment. De patronen kunnen bijvoorbeeld optreden bij ervaringen van niet-vertrouwen of triggers voor traumatische gebeurtenissen in het verleden. Het herkennen van de patronen in het verloop van de drie systemen geeft belangrijke inzichten over jezelf, wat jouw triggers zijn en de manier waarop je met triggers omgaat.
Opdrachten en oefeningen in de behandeling
Met oefeningen en opdrachten lukt het je stukje bij beetje om de patronen die optreden te veranderen: we creëren nieuwe patronen van veiligheid en verbinding, die het gevoel van onveiligheid vervangen. Hier ligt de focus juist op het invullen wat jou weer in het positieve, veilige systeem brengt. Dit lukt bijvoorbeeld door zelfregulatie: rustig en vanuit de buik ademhalen of meditatie. Maar ook biofeedback en neurofeedback kunnen hier goed bij helpen. Ook co-regulatie binnen voedende relaties werkt, zoals (leren om te durven vragen naar) een goed gesprek of een knuffel van een dierbare. Wat het best werkt, ligt voor iedereen weer anders – en kunnen we achterhalen.
Het wordt tijdens en na de behandeling steeds makkelijker om in verschillende situaties terug te schakelen naar het bovenste, veilige systeem. Je gevoel van continue alertheid neemt af en je kunt weer tot rust komen (afstappen van systeem twee); of je komt juist weer in een flow terecht en hebt niet langer het idee dat je stilstaat (afstappen van systeem drie). Dit maakt dat je je leven op een betere manier kunt inrichten, en dat je je socialer, creatiever, vrijer, optimistischer en veerkrachtiger voelt.
Meer over de Polyvagaaltheorie
In onderstaande animatiefilmpje van Mindmadeeasy wordt in 6 minuten uitgelegd hoe de Polyvagaal Theorie in elkaar steekt.
Heb je vragen over de polyvagaaltheorie of wil je weten hoe we dit toepassen in onze behandelingen? Neem direct contact op of lees in onze psychologie blog meer over onze behandelingen:
